Het College van Afgevaardigden stemde verleden week in met de belangrijkste aanbevelingen van het advies van Arthur Docters van Leeuwen voor hervorming van het toezicht op de advocatuur. Maar een vrijbrief aan de Algemene Raad voor concrete maatregelen wilde het niet geven, een commissie wel.
‘Reorganiseer, versterk en harmoniseer het toezicht van de deken en zorg voor glasheldere en uniforme rapportage en verantwoording; voeg aan dit verbeterde collegiale toezicht onafhankelijk toezicht toe, dat slank en doelmatig kan zijn door de kwaliteit, consistentie en transparantie van het collegiale toezicht.’ Zo verwoordde voorzitter en algemeen deken Jan Loorbach tijdens de collegevergadering van 28 april de weg die de Algemene Raad na het advies van Arthur Docters van Leeuwen wil inslaan. Maar nog voordat de vergadering zich hierover kon uitspreken werd de pret gedrukt door de mededeling van deken Loorbach dat de minister van justitie blijft bij zijn standpunt dat het dekentoezicht moet worden afgeschaft en volledig moet worden vervangen door onafhankelijk toezicht. Dit staat haaks op de visie van Docters van Leeuwen, die in zijn advies juist de waarde van het dekentoezicht benadrukt en een ‘AFM-achtige’ toezichthouder niet verstandig vindt. Docters van Leeuwen, ter vergadering aanwezig om zijn advies toe te lichten, drukte het College op het hart een heldere lijn voor versterking van het toezicht uit te zetten – om ingrijpen als door de minister gewenst te voorkomen. ‘U moet goed het spel begrijpen waarin u terecht bent gekomen. U heeft geen discussie met mij of de Algemene Raad, maar met de politiek die probeert voor de maatschappelijke eisen uit te lopen. Als u maar een klein beetje extern toezicht wilt, zult u extra hoge eisen moeten stellen aan de andere hoekstenen van het toezichtskader: zelfregulering, klachtenafhandeling en tuchtrecht.’
‘OTA’ kijkt ook in dossiers
Met dat kleine beetje toezicht ging het college deels van harte, deels tegen heug en meug akkoord. Dat nam niet weg dat er nog veel vragen leefden over de positie van de ‘OTA’ (onafhankelijk toezichthouder advocatuur) zoals Loorbach de wijze persoon/rapporteur halverwege de vergadering ging noemen. Er tekende zich een voorkeur af voor benoeming door de Kroon. En de toezichthouder zou moeten delen in de geheimhoudingsplicht van de advocaat – want ook al was hij dan geen rechtstreeks toezichthouder, hij zou volgens Docters van Leeuwen wel ‘vanuit het perspectief van het systeem’ naar individuele gevallen moeten kunnen kijken.
Ook de versterking en harmonisering van het dekentoezicht kon in beginsel op steun rekenen, maar over de vraag of de dekens sancties moeten kunnen opleggen verschilden de meningen. Den Bosch zag wel wat in de boete en de schorsingsbevoegdheid als ordemaatregel, terwijl de drie noordelijke fracties en Rotterdam/Dordrecht de deken geen enkele nieuwe sanctiemogelijkheid wilden geven. Bij schrapping lag de zaak duidelijk: niemand was ervoor dat dekens dit op eigen houtje kunnen doen.
Weer een commissie
De deken hoopte dat de vergadering ermee akkoord zou gaan dat de AR een eerste trits maatregelen zou gaan treffen. Het zou gaan om ‘eenvoudige’ maatregelen die zonder aanpassing van begroting, organisatie of interne regelgeving konden worden doorgevoerd. Op dat lijstje stonden onder meer invoering van het verplichte dekenstandpunt bij doorgeleiding klachten, afschaffing van de huidige derdengeldregeling en formalisering van de verhouding met het Bureau Financieel Toezicht. Maar de vergadering wilde geen vrijbrief geven. Men koos voor de oplossing die het college de laatste tijd vaak verkiest: een commissie. De drie dekens die ook in de adviesfase van Docters van Leeuwen betrokken waren en twee of drie andere andere, nog aan te wijzen afgevaardigden (niet-dekens), gaan met de Algemene Raad in overleg over de ‘eenvoudige’ maatregelen. De punten waarover men het eens wordt hoeven niet meer in de vergadering terug te komen. Verder krijgen alle fracties de complete wensenlijst van de AR toegestuurd met de vraag puntsgewijs hun visie te geven. In de volgende vergadering kunnen misschien de hardere noten over de onafhankelijke toezichthouder en de bevoegdheden van de dekens worden gekraakt. Tenzij de politiek in de tussentijd anders beslist…
Trudeke Sillevis Smitt, redacteur