Onlangs werd bekend dat de Haagse vreemdelingenadvocaat mr. J.P.H. Thissen voor onbepaalde tijd wordt geschorst. ‘Tot grote opluchting van velen in het werkveld. Maar wie denkt dat daarmee de rotte appel uit de mand is verdwenen, komt bedrogen uit,’ schreef de Rotterdamse vreemdelingenadvocaat Julien Luscuere verleden week in een ingezonden brief in NRC Handelsblad. Volgens Luscuere werkt het tuchtrecht te stroperig en worden de mogelijkheden die de Raad voor Rechtsbijstand heeft om malafide advocaten aan te pakken onvoldoende benut.
In plaats van bijval kreeg hij juist kritiek van collega’s, omdat het artikel de indruk zou wekken dat álle vreemdelingenadvocaten zakkenvullers zouden zijn. Een prominent vreemdelingenadvocaat overwoog zelfs een klacht tegen hem in te dienen. ‘Wij herkennen de verhalen natuurlijk allemaal’, zegt Jelle Kroes, voorzitter van de Adviescommissie Vreemdelingenrecht van de orde. ‘Maar het incident Thissen straalt nu iets teveel af op de héle beroepsgroep. Als zo’n schorsing zich voordoet in een ander deel van de advocatuur, zoals laatst met Bartels, lijkt het alsof het een individueel geval is dat niks met de rest van de advocatuur heeft te maken. Gebeurt het de vreemdelingenadvocatuur, wordt er vrij snel gezegd: het is structureel.’
Inhoudelijk schetst Luscuere een te ongenuanceerd beeld, vindt ook Annelies Hoftijzer van de onlangs opgerichte Specialisten Vereniging Migratierecht Advocaten (SVMA). Zij is ‘onaangenaam getroffen’ door de toon van de brief. ‘Luscuere haalt een onderzoek uit 2006 aan. Nadien zijn er veel maatregelen getroffen, zoals de oprichting van de SVMA. Wij beogen een sterk keurmerk te worden voor de vreemdelingenadvocatuur. Onze leden moeten aantoonbaar het grootste deel van hun praktijk aan vreemdelingenrecht besteden en jaarlijks opleidingspunten halen.’
Kalf verdronken
Ook de Raad voor de Rechtsbijstand voelt zich niet aangesproken, zegt Jan van Wijk van de Raad: ‘Naar aanleiding van het Tilburgse rapport hebben wij een Best Practice Guide opgesteld, en spreekuren ingesteld in de PI’s. Er is bovendien afgesproken dat mogelijke signalen worden neergelegd bij de deken. Maar mensen moeten dat dan ook gaan doen.’
En daar ligt het probleem: dat gebeurt nog te weinig, daarover zijn de meesten het eens. In de kwestie Thissen heeft dat tot resultaat geleid, meent Van Wijk: ‘Dan denk ik: het systeem begint te werken.’
De Haagse deken Ernst van Win onderschrijft dat. De Haagse zaak is volgens Van Win een incident, waarop slagvaardig is gereageerd. ‘Wij hebben direct ingegrepen om uitbouw van deze praktijken te voorkomen. Binnen enkele maanden was de situatie onderzocht en de advocaat geschorst. Toezicht op advocaten werkt,’ schreef hij in reactie op Luscuere vorige week, ook in NRC Handelsblad.
Dat mag formeel bezien juist zijn, maar de verhalen over Thissen zingen al tien jaar rond, zeggen verschillende vreemdelingenadvocaten. Luscuere schreef zijn brief uit frustratie nadat eerdere klachten over praktijken als die van mr. Thissen op een muur waren gestuit. ‘Ik roep dit al jaren. Ik heb ook langs informele weg signalen afgegeven. Alleen: er gebeurt niets mee. De Raad voor Rechtsbijstand hoeft niet op tuchtrechtelijke stappen van de Orde te wachten voordat hij zelf stappen onderneemt om misbruik aan te pakken. Mijn conclusie is dan ook dat de Raad (Den Haag) niets wil doen, voordat het kalf verdronken is. Maar waar staat in de wet dat fraude door een advocaat pas strafbaar en bestuursrechtelijk verwijtbaar is, als hij door de beroepsgroep (definitief) is geschorst?’
‘Maar over veel zaken die malafide praktijken uitlokken gáát de Raad niet eens’, zegt Jelle Kroes. ‘De Raad gaat niet over betalende zaken. Asiel is altijd op toevoeging, waardoor de kans op misstanden kleiner is. Als een advocaat een cliënt laat betalen en vervolgens termijnen laat verlopen, kan de Raad niets doen. Als zo’n advocaat al geschorst wordt, kan hij de praktijk als jurist voortzetten.’
Zou het dan zinnig zijn om het lidmaatschap van een specialistenvereniging verplicht te stellen, en advocaten alleen op grond daarvan tot het stelsel toe te laten? ‘Zeker niet. We willen dat mensen lid worden uit vrije wil,’ zegt Jelle Kroes. ‘Daarmee raak je aan het inkomen van mensen. Die discussie willen wij niet. Wij willen een discussie over kwaliteit.’
Tatiana Scheltema, Orderedacteur