In het Advocatenblad 2010-17 van 24 december jl. raadt Alexander de Nerée tot Babberich iedereen af om te procederen in China, omdat aan procederen in China nog nooit iemand plezier heeft beleefd. Ik ben het hiermee door mijn ervaring in China volstrekt niet eens. Procederen in China is een ingewikkeld proces dat doorzettingsvermogen en veel geduld vergt. Buitenlandse bedrijven en hun juristen zijn weinig bekend met de procedures, en het is vaak een hele uitdaging voor hen om zich aan te passen aan de gewoontes en eisen van Chinese rechters. Maar dit betekent niet dat de wet nooit door rechters wordt toegepast, of dat (buitenlandse) bedrijven niet op een eerlijke rechtsgang zouden kunnen rekenen. De rechtsgang is openbaar (de meeste uitspraken in Sjanghai worden gepubliceerd) en wordt ook steeds transparanter. Buitenlandse bedrijven kiezen er dan ook steeds vaker voor om in China te procederen. Soms doen ze dit bij gebrek aan alternatieven, in andere gevallen omdat procederen de effectiefste manier is om een conflict op te lossen.
De Nerée geeft de indruk dat bewijsregels niet worden nageleefd. Mijn ervaring is juist dat rechters de regels vaak te strikt toepassen. Bewijs uit het buitenland moet worden genotariseerd en dan geverifieerd door de Chinese ambassade, en dit vergt moeite, tijd en geld. Bovendien worden kopieën (van contracten bijvoorbeeld) of uitgeprinte e-mails niet erkend.
De stelling dat Chinese rechters nauwelijks ‘redelijk doortimmerde’ uitspraken kunnen doen is sterk overdreven, maar rechters tonen soms wel een gebrek aan expertise en ervaring. Corruptie en bescherming van lokale bedrijven zijn eerder uitzondering dan norm, zeker in de grote steden.
De Chinese advocatuur staat nog in de kinderschoenen. Chinese advocatenkantoren bestaan minder dan twintig jaar, en het systeem om advocaten op te leiden en toezicht op hen te houden is nog beperkt. Daardoor hebben veel advocaten, zeker buiten de grote steden, niet het niveau dat in Nederland van hen verwacht zou worden – dit ben ik met De Nerée eens. Maar dit zijn niet de avocaten die voor buitenlandse ondernemingen werken. Met name in Peking en Sjanghai gaan veel kantoren de concurrentie met hun buitenlandse collega’s aan, de meeste grote multinationals bijvoorbeeld besteden hun juridische zaken dan ook uit aan dit soort kantoren.
Maarten Roos, R&P China Lawyers en HIL International Lawyers & Advisors