‘Het verschil tussen een verkouden minister die een belangrijke toespraak moet houden en daarom neusdruppels gebruikt, en een verkouden wielrenner die dezelfde druppels gebruikt voor een belangrijke finale, is dat die wielrenner zwaar voor die druppels wordt gestraft.’ ‘Wie een geschrift van Mohammed B. in zijn bezit heeft, is onschuldig, wie het aan zijn buurman geeft is lid van een terroristische organisatie.’ Dit zijn twee van de vele stellingen die NRC-Handelsblad-commentator Frank Kuitenbrouwer opwerpt in zijn laatste publicatie. Het is een selectie van 64 columns die tussen 2005 en 2009 tweewekelijks zijn verschenen in NRC Handelsblad.
Ik doe een greep uit de bonte stoet onderwerpen: onbescheiden rechters, ontslagrecht, controles achter de voordeur, advocaten op het politiebureau, getapte advocaten, sharia, klokkenluiders, oprukkend noodrecht, scannen van kentekens, beroepsgeheim van de advocaat.
De rode draad in al die onderwerpen is de vrijheid van de burger die onder druk staat, waarbij Kuitenbrouwer telkens fijntjes wijst op het gebrekkige rechtskarakter en de strijdigheid met andere regelingen. De lezer wordt afwisselend op het goede en verkeerde been gezet, zijn werk prikkelt tot nadenken.
Schuurpaal
Kuitenbrouwer stelt zelf dat het schrijven van de columns hem in staat stelde om ‘op zoek te gaan naar de onderliggende trends in de moeizame verhouding tussen de burger en het recht’. Hij wil aan de lezer een oriëntatiepunt geven om zijn eigen mening te toetsen of, zoals hij het zelf noemt: een ‘soort schuurpaal’. En daarin is hij geslaagd.
Het boek bevat geen verwijzingen naar de vindplaatsen van de jurisprudentie en de regelingen en dat is jammer, het was de bruikbaarheid bepaald ten goede gekomen. Niettemin dient de lezenswaardige bundel vele actuele onderwerpen over het recht in hapklare brokken op. Geen handboek, wel een handig boekje, voor advocaten en voor niet-juristen. En voor eenieder in elk geval een schuurpaal.
Frank Kuitenbrouwer,
Recht & vrijheid. De burger in de klem.
NRC Boeken 2010,
ISBN 97 890 799 8516 6
Theo Schagen, redactielid