Paniek in kofferland. De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) deed vorige week invallen bij reisorganisaties TUI Nederland, Thomas Cook en Oad. De reisorganisaties voor Jan Modaal worden verdacht voor verboden prijsafspraken. Volgens bronnen bij TUI onderzoekt de NMa de prijsmechanismen bij de zogenaamde piekbelasting van reizigers. Opvallend, althans volgens de NMa, is dat de prijsbewegingen zich in enige mate simultaan bewegen.
Een tip voor de advocaten van de reisorganisaties. Heeft u altijd al eens de NMa Sefardische keelklanken in de rechtbank willen horen produceren? Zoek dan in uw rolodex het nummer van de wiskundefaculteit van de universiteit in de buurt. Vraag of een hoogleraar Econometrie is aangesteld, of deze commerciële activiteiten ontplooit op het gebied van revenue management en leg hem bewijsvoering van de NMa inzake TUI voor met de vraag: is er zekerheid dan wel aannemelijkheid?
Afgezien van een bestaande ‘Koop-Tjuchem’ papieren dubbele boekhouding, is de bewijsvoering van de NMa bewijstechnisch niet rond te krijgen. Immers, de NMa vervalt enkel in een waarschijnlijkheidstoets: ‘Het moet wel zo zijn gegaan omdat…’. Deze waarschijnlijkheid inzake illegale prijsvorming kan wiskundig gezien niet of nauwelijks worden aangetoond. De bewijsvoering van de NMa is namelijk een variabele, een mogelijkheid. Een van de duizenden mogelijkheden, waarvan minstens zoveel mogelijkheden aantonen dat prijsafspraken helemaal niet nodig zijn om dezelfde effecten te bereiken. Met andere woorden: voor elke ‘bewezen’ geachte aanname, kunnen minstens twintig wiskundige alibi’s worden geformuleerd.
Een aardig voorbeeld is de SHELL-case. Die is nooit voorgekomen, omdat de NMa het keuteltje heeft ingetrokken. SHELL werd aangepakt door de NMa omdat de prijzen aan de pomp langzamer daalden wanneer de olieprijs daalde en de prijzen sneller stegen bij een olieprijsstijging. Aha! Oneerlijke prijsvorming. Kassa! De Universiteit Rotterdam kreeg opdracht de zaak te onderzoeken. Echter, contra-expertise door een stel wiskundenerds bracht enorme gebreken in het NMa-onderzoek aan het licht. Zo had de NMa alleen op woensdag en maandag de prijsfluctuaties onderzocht. Het algoritme dat prijsvorming moest onderzoeken, kon niet meer data aan. De experts schreven een algortime dat alle data van alle dagen kon verwerken, en wat bleek? Er was inderdaad een prijsfluctuatie, maar die leidde tot een niet-significante prijsstelling aan de pomp.
En de claim van de NMa? Hupsakee, weg ermee.
Harry Veenendaal