‘Mediation is als onderhandelen met een hulpmotor’: schikken verdient de voorkeur boven een procedure, en als dat niet lukt kan het verstandig zijn mediation als hulpmotor in te schakelen ter voorkoming van een procedure. Dit schrijft Jan Loorbach in zijn voorwoord van De advocaat in mediation. Het toenemend belang blijkt uit het feit dat sedert 2007 de mogelijkheid van mediation bij alle gerechten is ingevoerd.
De auteurs van het boekje zijn beiden advocaat en mediator, schreven verscheidene boeken over mediation en werkten mee aan het Handboek Mediation. Ze volgen in dit boekje de verschillende fasen van het proces van mediation. Steeds wordt in de kantlijn aangegeven of het om een ‘tip, truc of blunder’ gaat, al is de scheidslijn tussen ‘tip’ en ‘truc’ niet altijd even helder.
Als bijvoorbeeld de mediator voorafgaande aan de mediationbijeenkomst telefonisch contact opneemt met de advocaat, wordt geadviseerd om dat gesprek te gebruiken om een vertrouwensrelatie op te bouwen: een ‘tip’. Echter, als wordt geadviseerd om kleur aan een zaak te geven door alvast iets te vertellen over de opstelling van de wederpartij, of wat informatie te verschaffen over de eigen cliënt die niet direct relevant is voor de zaak zelf, dan wordt dit aangeduid als een ‘truc’.
De auteurs gaan in op de specifieke rol van de mediator die anders is dan die van dominus litis, de rol die de advocaat doorgaans gewend is. Hij is dan meer een procesbegeleider die niet boven, maar tussen partijen staat, waarbij de kern van de mediation berust op vrijwilligheid die op elk moment kan worden beëindigd.
Het boekje bevat een literatuurlijst, enkele modelbepalingen, een trefwoordenlijst en veel tekeningen van situaties waarbij een bepaalde houding van de advocaat als karikatuur wordt uitvergroot.
Waarschuwing gewenst
De auteurs adviseren advocaten om altijd mee te tekenen inzake de geheimhouding, met als toevoeging ‘pijn doet het niet’. Men kan daarover van mening verschillen omdat dan – a contrario – twijfel kan rijzen over de waarde van zijn geheimhouding en verschoningsrecht als er niet niet wordt getekend.
Het verschoningsrecht geldt volgens de auteurs ook voor de mediator en zij verwijzen daarbij naar art. 7 Europese Mediation Richtlijn (2008/52/EG), maar zij wijzen er ook op dat het verschoningsrecht moet wijken voor dwingende redenen van openbare orde of indien een openbaarmaking noodzakelijk is voor de nakoming en de tenuitvoerlegging van de vaststellingsovereenkomst.
Misschien was hier een extra waarschuwing voor de advocaat op zijn plaats geweest. Immers, zijn stevig gebouwde wettelijke dijk van geheimhouding en verschoningsrecht blijkt dan niet hoger dan het laagste punt, namelijk dat van de mediator die op grond van bijzondere voorwaarden toch gedwongen kan worden om te verklaren. Het is de vraag of de advocaten zich dat vooraf in voldoende mate realiseren.
Samenvattend: het betreft hier een handzaam boekje dat als eerste verkenning veel praktische informatie geeft voor de advocaat die zich op dat terrein wil begeven.
Eva Schutte en Jacqueline Spierdijk, De advocaat in mediation. Tips, trucs & blunders,
Sdu Uitgevers 2011, 116 p., € 24,95, ISBN-13: 9789012384803, ISBN-10: 901238480X
Noot
In Duitsland is recent een wetsvoorstel inzake mediation aangenomen dat de vertrouwelijkheid moet waarborgen (Advocatenblad Nieuwsbrief van 20 januari jl.)