Congres over leiderschap voor juristen
‘Leiderschap voor juristen: apenrots of bijenkorf?’ Daarover ging het op 26 november jl. in Burgers’ Zoo in Arnhem, op een klein congres van organisatie-ontwikkelingsbureau Dialogue. ‘Waarom wil ik leider zijn? Waarom zouden mensen mij volgen?’
Leiders moeten ergens een léúk bedrijf van maken. Niet parmantig met stukken onder de arm de baas spelen. Belangrijk zijn de mensen die voor je werken.’ Leen Zevenbergen, oprichter van vijftien bedrijven, ondernemer, investeerder en sinds een jaar CEO bij Qurius, slingert pakkende feiten en onderzoeksgegevens de zaal in. ‘Zeventig procent van de mensen in Nederland vindt zijn werk niet leuk. Dat zíé je en dat vóél je. En als zeventig procent van de mensen in jouw bedrijf het niet naar zijn zin heeft, draait je bedrijf niet goed. 24 procent van de mensen wordt zelfs ziek van het werk.’
Creatief ondernemen en sprankelend inspireren, dat is wat een leider volgens hem moet doen. ‘Leiders moeten weten wat hun werknemers inspireert, wat hun dromen zijn. Want wie aandacht aan zijn werknemers besteedt, wie weet wat hen drijft en daar ruimte voor schept, creëert de voorwaarden voor een sprankelend bedrijf.’ Hij ging in de VS op bezoek bij Google. De energie spat er vanaf. ‘Pursue your dreams’ is de slogan van Google, en de werknemers mogen twintig procent van hun tijd besteden aan datgene wat zij interessant vinden. De energie die dan vrijkomt heeft volgens Zevenbergen ‘Google al forse winst opgeleverd, want in een bedrijf met zo’n cultuur gaat de billabillity omhoog.’
Vijand
Aan zijn gehoor stelt hij vervolgens de vraag: kan een jurist wel ondernemer zijn? Juristen zien immers vooral valkuilen en drempels. ‘Naast mij zit een CFO die bij alles wat ik roep vraagt: zal dat wel goed gaan? Als ik te veel naar hem luister, verandert er nooit iets. ‘De grootste vijand van jouw dromen ben je zelf. Je bent zelf degene die veranderingen tegenhoudt.’
Veel advocatenkantoren hebben een apenrotsstructuur en zijn dus zeer hiërarchisch. ´In ons metier wordt degene met de hoogste omzet vaak de leider, maar dat betekent nog niet dat je de leider bent, zegt een van de sprekers. ‘Daarom moet je jezelf vragen stellen als: waarom wil ik leider zijn? Waarom zouden mensen mij volgen? Hoeveel tijd heb ik voor mijn leiderschap?’
Op een apenrots zitten te weinig verschillende types. Daardoor zijn hiërarchische organisaties in een snel veranderende wereld niet flexibel en creatief genoeg om op veranderingen in te springen. Christ’l Dullaert, directeur van Le Tableau: ‘Als je allemaal één kant uitkijkt, zie je niet dat je van achteren wordt aangereden.’ Natuurlijk vereist een homogene cultuur weinig uitleg, je begrijpt elkaar snel en dat is fijn. Maar de huidige ontwikkelingen gaan zo snel dat veel kantoren die nauwelijks kunnen bijbenen.
Dullaert wijst erop dat stagiaires kantoren binnenkomen met een goed ontwikkeld rechterbrein, de soft skills, maar zodra ze aan het werk zijn alleen nog maar worden gewaardeerd op hun linkerbrein, hun ratio. De tijden zijn veranderd, zegt Dullaert. ‘Klanten stellen andere eisen dan vroeger. Ze vertrouwen erop dat jij jouw vak beheerst, nu willen ze ook nog door jou worden gehoord en gezien.’ Ook de juristen zelf hebben andere wensen dan dertig jaar geleden, toen je bij een kantoor bleef vanwege het vooruitzicht na twintig jaar partner te worden. Tegenwoordig vertrekken high potentials vanwege een achterhaald HR-beleid.
Aan het eind van de dag ondersteunt emeritus hoogleraar ethologie en socio-ecologie Jan van Hooff, kleinzoon van de oprichter van Burgers’ Zoo, de ervaringen van alle sprekers. In de apenwereld prevaleert immers het groepsbelang. ‘De leider die alleen aan zichzelf denkt, legt het loodje. Je wordt een alfamannetje dankzij coalities. De succesvolle, de machtige, weet wat zijn groepsgenoten behoeven en speelt daarop in. Het gaat om leiders die het belang van de groep dienen.’
Jolanda aan de Stegge, journalist