Begin december keken advocaten en trendwatchers vooruit naar de advocatuur in 2020. Richard Susskind zag taakverdeling en outsourcing, Jan Loorbach politieke spannings-velden.
‘Het is niet het sterkste soort dat overleeft, noch het meest intelligente. Het is het soort dat zich het best aanpast aan veranderingen.’ Met dit citaat van Darwin zette Piet van Vugt, gastheer en CEO van IT dienstverlener Nobel, de toon tijdens zijn introductie van het seminar ‘De Commerciële Advocatuur in 2020’. Advocaten en andere geïnteresseerden verzamelden zich 7 december in het koetshuis van kasteel Nyenrode om zich te laten inspireren over de toekomst van de advocatuur.
Economie, globalisering en technologie zijn volgens Van Vugt enkele voorbeelden van ‘krachten’ die ook voor advocaten de wereld veranderen.
Landelijk deken en spreker Jan Loorbach erkent dat. ‘We moeten begrijpen wanneer je op moet treden en wanneer oplettendheid moet overgaan in ageren.’ Zo vormen politieke ontwikkelingen en nieuwe ideeën over toezicht en wijzigingen van de Advocatenwet een spanningsveld. ‘Justitie voelt de drive om veiligheid voorop en andere waarden achterop te stellen. Er is een druk op individuele vrijheden en het beroepsgeheim.’ Ook bezuinigingen op rechtsbijstand en beslissingen van staatssecretaris Fred Teeven ‘kunnen ervoor zorgen dat mensen zich voor bepaalde rechtshulp zullen moeten verzekeren’.
Naar India
Met enige vertraging was hij dan toch aangekomen uit de UK, spreker Richard Susskind, juridisch trendwatcher, adviseur en auteur van het boek The end of lawyers? (2008). Zijn denkbeelden, in eerdere boeken over de toekomstige advocatuur op kritiek, stuitten op kritiek – hij zou te provocerend en niet realistisch zijn – maar zijn visie wordt tegenwoordig nogal eens onderschreven. Susskind denkt dat de advocatuur efficiënter kan werken door juridisch werk op te delen. Dan hoeven advocaten zich minder bezig te houden met ‘projectmanagement’ en kunnen zij zich volledig richten op inhoudelijk complex juridisch werk. Susskind vertelt dat andere sectoren dat ook doen en hij pleit voor outsourcing: minder zwaar juridisch werk en routinematige werkzaamheden moeten worden uitbesteed. Als voorbeeld neemt hij het internationale mijnbedrijf Rio Tinto, dat zijn juridische werk onderbrengt bij beginnende advocaten in India. Deze uitbesteding zou volgens Susskind miljoenen voor het bedrijf hebben opgebracht.
Ook meent de trendwatcher dat de advocatuur meer moet doen aan online mediation en online onderhandelen. Hij verwacht dat virtuele bijeenkomsten een opmars zullen maken en voorspelt ook dat advocaten over een aantal jaar social media gaan gebruiken, zoals Twitter en Facebook. Zijn advies voor advocaten? Stel je op als leider en niet als volger. ‘Followers will be outbidded by competition. The best way to predict the future is to invent it.’
Openhartig antwoord
Spreker Rob van Otterlo, hoogleraar Organisatie juridische dienstverlening aan de Universiteit van Amsterdam, verwacht dat de prijs een grotere rol zal spelen. ‘Klanten worden meer kostenbewust en de prijs blijft het belangrijkste wapen in de concurrentiestrijd.’ Toch waarschuwt Van Otterlo voor een aantal valkuilen. ‘Stel: onder druk verlaag je de tarieven met tien procent, omdat je de klant niet wilt verliezen. Het is niet realistisch om te denken dat de klant over twee jaar andere tarieven zal accepteren.´
Van Otterlo gaf nog enkele andere tips: ‘Grote kantoren zullen tijdelijk de midmarket betreden, maar ik raad ze af toe te geven aan deze reflex. Neem genoegen met minder groei in plaats van op onbekende markten te gaan zitten.’ Kantoren moeten meer aandacht besteden aan hun imago en aan hun klanten. ‘Reputatie is ontzettend belangrijk, dus investeer in relatiemanagement. Ga eens langs bij klanten, zonder zaken te hoeven doen en vraag wat ze willen. Ik kan bijna garanderen dat u een openhartig antwoord terugkrijgt.’
• Een interview met juridisch trendwatcher Richard Susskind zal in de loop van januari 2011 worden gepubliceerd op www.advocatenblad.nl.
Hedy Jak, redacteur