Europese advocaten en notarissen verliezen omzet aan Angelsaksische collega’s omdat het civil law systeem de reputatie heeft rigide en ouderwets te zijn. Een Frans-Duitse As van advocaten en andere juristen heeft een marketingoffensief geopend. Een achterhoedegevecht?
Het continentaal-Europese recht verkeert in een ‘onverdiende Doornroosjeslaap’ kopte de Frankfurter Allgemeine Zeitung begin dit jaar. Onverdiend, omdat het Europese civil law systeem bij internationale transacties lijdt onder een verkeerde beeldvorming.
Simpel gezegd komt het continentale civil law systeem erop neer dat er veel meer in wetten is vastgelegd, zodat de contracten dun kunnen blijven. Het Angelsaksische common law is te vinden in de rechtspraak en rechtspraktijk. Om alles goed te regelen zijn doorgaans veel dikkere contracten nodig.
Marketing
Wie bij internationale transacties kiest voor Angelsaksisch recht, kiest ook voor Angelsaksische advocaten en rechters. De slechte reputatie van het continentale recht kost de advocaten op het vasteland dus omzet.
‘De Wereldbank heeft het Continentaal-Europese rechtssysteem enkele jaren geleden in dezelfde rangorde geplaatst als Afrikaanse staten. Het is rigide en ouderwets, terwijl het Angelsaksische recht wordt aangeprezen als zeer flexibel. Als reactie hierop is de Fondation pour le Droit Continental opgericht,’ zegt Reinhard Dammann. Deze Duitser is verbonden aan de Fondation. Hij werkt al jaren als advocaat in de insolventiepraktijk in Parijs. Voorheen bij White & Case en momenteel bij Clifford Chance.
Aan de Fondation nemen de Franse beroepsorganisaties van advocaten en notarissen deel. ‘Het gaat om marketing,’ zegt Dammann. Partijen die betrokken zijn bij internationale transacties moeten contracten niet meer zomaar opstellen naar Engels recht. Zij moeten vaker kiezen voor het continentale recht en een Franse of Duitse rechter de conflicten over de uitvoering van de contracten laten beslechten.
Begin dit jaar hebben de Franse stichting en de beroepsorganisaties van Duitse advocaten, notarissen en rechters een Frans-Engelstalige respectievelijk Duits-Engelstalige brochure uitgebracht om beslissers, multinationale ondernemers en juristen in de internationale praktijk te bewerken. De Duitsers promoten hun recht verder onder het motto Law made in Germany.
‘Toegankelijk, relatief berekenbaar’ en ‘Efficiënt, goedkoper, zeker’ zijn de geclaimde deugden van het continentale recht.
Concurrentie
Dat de Duitse advocatuur terrein verliest aan de Angelsaksische confrères geeft prof. dr. Friedrich Graf von Westphalen van de Deutsche Anwalt Verein indirect toe. ‘Er is concurrentie tussen de beide stelsels. En het initiatief om de presentie van het continentaal recht te bevorderen is een reactie op de groeiende dominantie van het Anglo-Amerikaanse recht.’
Justin Steer, die als corporate law partner bij Allen & Overy veel internationale transacties doet, beaamt desgevraagd dat het Angelsaksisch recht vaak de voorkeur geniet boven Continentaal-Europees recht.
‘Het Angelsaksisch recht is heel flexibel. Je kunt als advocaat wel zeggen: je hoeft niets te regelen want het staat in het wetboek. Maar een contractpartij in China heeft geen idee wat hier in het wetboek staat. Die wil zien dat het allemaal geregeld is. Als je kiest voor contracten naar Engels recht, is het niet handig om geschillen voor te leggen aan de Nederlandse rechter. De keuze voor het recht en de jurisdictie gaan hand in hand.’
De Frans-Duitse As zou op termijn de komst van een geharmoniseerd Europees privaatrecht kunnen bevorderen. De DAV zegt zich actief in te zetten bij het overleg over het ontwerp van Europese regelgeving.
Reinhard Dammann denkt dat het continentaal recht hierdoor zeker aantrekkelijker wordt voor internationale transacties.
Justin Steer is het daarmee eens: ‘Er is niet één continentaal systeem. Als er een Europees wetboek of verdrag zou zijn, zou dat helpen. Maar dan moet je hopen dat het in de lidstaten niet verschillend wordt toegepast.’
Kosten
Welk systeem het duurst is, valt niet makkelijk te zeggen.
Reinhard Dammann: ‘Engelse procedures zijn duur omdat er veel discovery, feitenonderzoek, nodig is en de Engelse advocaten duur zijn.’
Justin Steer: ‘Engelse advocaten zijn vaak wel duurder dan de Nederlandse. Hoeveel een advocaat kost, hangt af van de standplaats en het kantoor waarvoor de advocaat werkzaam is. En niet zozeer van Angelsaksische danwel Continaal-Europese jurisdictie’.
Lex van Almelo