Er zijn al straten naar hem vernoemt en waar hij woonde prijkt een plaquette. En sinds vorige maand wordt advocaat Jan Willem Racer (1736 – 1816) ook met een standbeeld geëerd. ‘Hij was de avant garde van de democratie.’
Dat Racer bijna 200 jaar na zijn dood een standbeeld heeft gekregen, is ‘absoluut terecht’, zegt Hans Krakers, oud-voorzitter van Stichting J.W. Racer Huis. ‘Hij heeft zich hard gemaakt voor het stemrecht voor de Provinciale Staten van de kleine IJsselsteden, waaronder Oldenzaal. Hij was betrokken bij de opstelling van de eerste Nederlandse Grondwet. Bij het ontstaan van de democratie in Nederland was hij één van degenen die met zijn voeten in de klei heeft gestaan.’
Maar zijn grootste verdienste is waarschijnlijk zijn veelvuldig opkomen voor de rechten van de burgers en de boeren. Racer was al vóór de Franse Tijd aanhanger was van het toen relatief nieuwe principe dat alle mensen gelijk zijn. Zo kwam hij tot het oordeel dat het adellijke alleenrecht op de jacht juridische basis miste. Later kwam hij opnieuw tegen de adel in het geweer toen hij op grond van archiefstukken de afschaffing wist te bewerkstelligen van de zogenoemde Drostendiensten, die elke boer verplichtten enkele dagen gratis voor de adel te werken.
‘Hij was de avant garde van de democratie,’ aldus Krakers. Daarnaast was hij een advocaat in hart en nieren. ‘Racer had een goede praktijk. Tot zijn cliënten behoorden de Graven van Rechteren, die hem daar jaarlijks 4.000 gulden voor betaalden. Dat voor die tijd enorme bedrag stelde hem in staat boeren voor niets bij te staan. Een instelling waar advocaten vandaag de dag soms nog wel eens iets van kunnen opsteken.’
Het standbeeld staat naast Racers huis en is op 29 april jl. onthuld door Ank Bijleveld-Schouten, Commissaris van de Koningin in Overijssel. In haar speech trok zij een vergelijking tussen Racers werk en de actualiteiten. ‘Hij streed voor de verbetering van het lot van de Twentse boeren. Vandaag wordt die strijd nog steeds gestreden. Kijk naar het Midden-Oosten.’
Mark Maathuis