Xian Kong verliet als rechtenstudent haar woonplaats Shanghai om één jaar in Leiden te studeren. Als haar toen verteld was dat ze ooit Nederlands advocaat zou worden, had ze het niet geloofd.
Xian Kong zal haar eerste dag in Nederland niet snel vergeten: het was september, de zon scheen en de terrassen zaten vol. ‘Ik houd, zoals de meeste Chinezen, niet erg van de zon,’ vertelt Xian. ‘Ik had een grote paraplu uitgeklapt om me te beschermen. Mensen keken me aan alsof ik gek was.’ In 2002 was Nederland geen populaire bestemming voor Chinese studenten. Liever ging men naar Engeland, Canada of Amerika. Maar Xian koos er bewust voor haar master International Business Law in Leiden te doen. Nederland heeft niet alleen een zelfde civil law stelsel als China, de keuze was ook ingegeven door de wens in de voetsporen te treden van haar overgrootvader. ‘Hij is mijn held,’ zegt Xian. ‘Als enige jurist in de familie was hij in het internationale recht gepromoveerd aan de Sorbonne in Parijs en zat hij in de diplomatieke dienst. Gedurende zijn verblijf in Europa heeft hij bij het Internationale Hof van Justitie in Den Haag gewerkt. Ik wilde deze juridische hoofdstad van de wereld zelf zien en zijn voorbeeld volgen.’
Het was wel wennen op de Leidse universiteit, want sommige verschillen tussen Chinese en Nederlandse studenten? deden Xian versteld staan. ‘Nederlandse studenten zijn zo mondig. Studenten die bijvoorbeeld klagen wanneer de opdrachten moeilijker zijn dan vorig jaar, ongelooflijk! Chinese studenten klagen nooit en werken keihard. Na mijn studiejaar zou ik nog kort stage lopen bij Bird & Bird in Den Haag en daarna terugkeren naar China, maar dat liep anders. Ik ging wel terug, maar stond kort daarna weer voor de Chinese ambassade om een visum aan te vragen. Bij Bird & Bird ontmoette ik namelijk mijn huidige echtgenoot en we besloten ons in Nederland te vestigen.’
Doel
Terug in Nederland in 2005 werkte Xian enige tijd op een nichekantoor in Rotterdam, gespecialiseerd in Chinees recht. ‘Adviezen aan Nederlandse zakenmensen die in China een business wilden opzetten,’ zo omschrijft ze haar werkzaamheden. ‘De behoefte van Nederlandse bedrijven aan goede adviezen over business in China is groot, maar je kan een cliënt vanuit Nederland slechts een beperkte kwaliteit aan juridisch advies bieden. Er is in China zoveel regelgeving en jurisprudentie die ook nog eens voortdurend verandert. De interpretatie van bepaalde wet- en regelgeving kan in Shanghai heel anders zijn dan in Hangzhou, terwijl de steden op één uur rijden van elkaar liggen. Je moet echt ter plekke zijn om dit allemaal te kunnen volgen. Ik kon dus wel in algemene zin adviseren, maar dat was niet wat ik op dat moment voor ogen had: ik was jong, zocht verdieping en wilde graag Nederlands recht studeren en op een Nederlands kantoor werken. Mijn doel was niet alleen uit de boeken, maar ook van mensen te leren.‘
Een bezoek aan een carrièrebeurs bracht Xian in aanraking met Loyens & Loeff. Zij zochten een advocaat voor hun – toen net opgerichte – Chinese praktijk. Het klikte meteen en ze besloten samen verder te gaan, waarbij Xian de kans werd geboden in deeltijd rechten te studeren. ‘Ik dacht: leuk, weer studeren,’ lacht Xian. ‘Nogal naïef, ik had er niet bij stilgestaan dat ik ook de taal onder de knie moest krijgen voordat ik me bij de universiteit kon inschrijven. Maar ook na een intensieve cursus kon ik niet meteen de boeken induiken, want rechtenstudenten in Leiden moeten loten. Erg grappig, in China bestaat zoiets niet.’ Na drie jaar studie werd Xian beëdigd als Nederlands advocaat.
Adviezen
Bij Loyens & Loeff adviseert Xian met het team uit de Chinese praktijk Chinese cliënten die in of via Nederland willen investeren. ‘De invloed van China op de wereldeconomie is enorm toegenomen. Een paar jaar geleden was de markt nog vrij rustig; nu zijn er elke maand talrijke transacties gaande. Nederland is een goede locatie met een gunstig belastingklimaat als stepping stone voor Chinese bedrijven die buiten China willen investeren. Ik vind het interessant dat ik als advocaat en soms ook als bemiddelaar ervoor kan zorgen dat dit proces soepel verloopt. Ik kan mijn cliënten in hun eigen taal uitleggen wat bepaalde concepten naar Nederlands recht voor hun betekenen. Natuurlijk zijn er cultuurverschillen, maar zeker op zakelijk gebied bestaan er veel overeenkomsten tussen de Chinezen en de Nederlanders. Beiden zijn praktisch, ondernemend en doelgericht. Dat maakt het zaken doen wel zo efficiënt.’
Beschermd beroep
‘Voordat China een open economie werd, waren er weinig advocaten,’ zegt Xian. ‘De meeste afgestudeerde juristen gingen werken bij de rechtbank of als wetgever of toezichthouder bij overheidsinstellingen. Mensen hadden weinig behoefte aan advocaten omdat er nauwelijks ruimte was voor eigen ondernemingen. Door de golf van westerse investeringen is het internationale rechtsbesef sterk toegenomen en het belang van het rechtssysteem verduidelijkt. Advocatenkantoren leren veel van het Westen en ontwikkelen zich razendsnel. Chinese advocatenkantoren beginnen het topniveau te bereiken, maar misschien voelen ze wel dat ze nog een inhaalslag moeten maken en is in China om die reden de titel “advocaat” beschermd. Buitenlandse advocaten of Chinese advocaten, werkzaam voor een buitenlands kantoor, zijn daarom “adviseur” of “consultant”. Dat maakt veel Chinese juristen niet zoveel uit, inhoudelijk doen ze hetzelfde werk.’
Hoewel Xian het heerlijk vindt in Nederland, verwacht ze niet altijd te blijven. ‘Ik denk dat mijn toekomst toch in Azië ligt – niet per se in China overigens, het kan ook Hong Kong of Singapore zijn. Voor wie durft, biedt die dynamische markt namelijk veel kansen.’
Anna Italianer