Tot nu toe richtten de pijlen zich alleen op Dutchbat, maar nu Mladic gepakt is overweegt Liesbeth Zegveld ook hem civielrechtelijk aansprakelijk te stellen. Haar cliënten zijn nabestaanden van vluchtelingen die in Srebrenica door Dutch-bat van de compound werden gezet op het moment dat buiten de poort de moslimmannen van de vrouwen en kinderen werden gescheiden. ‘We willen natuurlijk verre blijven van wat de Nederlandse staat graag wil: de verantwoordelijkheid van Dutchbat doorschuiven naar Mladic. Maar Mladic is wel een key player en hij is hoofdelijk aansprakelijk,’ aldus Zegveld.
In de civiele procedure van de nabestaanden tegen de Nederlandse staat zal het Haagse Gerechtshof op 5 juli uitspraak doen – ontwikkelingen in de Mladic-zaak kunnen dus niet meer worden meegenomen. Is dat niet heel zuur? ‘Voor de vaststelling van de feiten maakt het niet zoveel uit’, vertelt Zegveld. ‘In die procedure gaat het erom wat zich op de compound heeft afgespeeld, daar was Mladic niet bij. Maar de feiten in deze zaak stuiten op een muur van ongeloof. Het is zó moeilijk voor te stellen dat het is gegaan zoals het is gegaan, dat Nederland actief mensen aan de Bosnisch-Servische vijand heeft overgedragen. De strafzaak tegen Mladic betekent dat het debat daarover toch weer gevoerd wordt. Dat is positief, al komt het voor ons natuurlijk erg laat.’
Zegveld verwacht dat de aanwezigheid van Mladic wel inhoudelijk zou kunnen bijdragen aan een strafzaak tegen Dutchbatters Karremans, Franken en Oosterveen – als die zaak er komt tenminste. ‘Het militair parket in Arnhem is nu al een jaar bezig met een feitenonderzoek. Ik verwacht op korte termijn een beslissing of er een strafrechtelijk onderzoek komt. Het OM kan Mladic nu gewoon gaan vragen naar de rol die Dutch-bat heeft gespeeld, waarom hij Karremans bij het afscheid heeft bedankt.’
En ook haar cliënt Hasan Nuhanovic wil Mladic graag spreken. ‘Hasan werkte als tolk voor Dutchbat en had met zijn vader en broer de veiligheid van de compound opgezocht. De vader van Hasan was als vertegenwoordiger van de vluchtelingen aanwezig bij de gesprekken tussen Karremans en Mladic. Toen de vluchtelingen vervolgens de compound moesten verlaten was er volslagen paniek. Plaatsvervangend commandant Franken zei toen tegen Hasan: “Zeg maar tegen je vader dat hij kan blijven.” Maar Hasans broer moest wel weg. Hasans vader is toen meegegaan met zijn zoon die de compound moest verlaten. Misschien dat Mladic aan Hasan kan vertellen wat er daarna met zijn vader en broer is gebeurd.’
Trudeke Sillevis Smitt