Het verhaal van Oedipus is bekend: een prins wordt meteen na zijn geboorte in het bos achtergelaten om te sterven, omdat voorspeld is dat hij zijn vader zal doden en met zijn moeder zal trouwen. Hij overleeft echter en de voorspelling komt alsnog uit. Dankzij Sigmund Freud (1856-1939) is dit verhaal extra bekend geworden. Hij meende dat (bijna) ieder jongetje met zijn moeder wil trouwen en daarom de strijd aangaat met zijn vader.
In het prachtige boek De grote Sprong beschrijft auteur Hans Korteweg vooral het tweede deel van het verhaal, waarin Oedipus beseft wat hij gedaan heeft, zichzelf de ogen uitsteekt en blind en dwalend naar zijn bestemming aan het einde van de wereld reist. Korteweg meent dat het menselijk is eerst controle te willen uitoefenen over de bestaande situatie, waarvoor je de oude machthebbers die je hebben opgevoed ‘opzij’ moet zetten. Daarna is de optie om ‘blind’ te zoeken naar je eigen weg – als je die ‘grote sprong’ durft te maken. Velen blijven steken in de veiligheid van controle, ook al zitten ze in een situatie die ze allerminst ideaal vinden. Maar ‘blind’ (of intuïtief) zoeken naar je eigen bestemming, vinden velen te griezelig.
De toepasselijkheid van deze oude tragedie voor advocatenkantoren is evident. Ook in advocatenkantoren worden jonge, ambitieuze mensen opgeleid die – na de beproeving van de associatietest – in veel gevallen de ‘oude garde’ opzij willen zetten. De ‘oude’ advocaten die eerst nog hun patroon en held waren, zijn inmiddels ‘achterhaald’, ‘tonen gebrek aan inzet’ en ‘spreken de taal van de hedendaagse cliënten niet meer’.
Op zich is het gezond dat de nieuwe generatie verantwoordelijkheid neemt. Zij heeft de energie die nodig is een organisatie verder te ontwikkelen en vooruit te helpen en zit dichter op de veranderingen die spelen. Welke oudere advocaat weet en begrijpt bijvoorbeeld alles van de mogelijkheden van automatisering en social media? Maar het is natuurlijk treurig als de ambitie van de jongeren leidt tot een strijd om de macht en zeker als ze daarbij hun (professionele) ‘vader’ om zeep moeten helpen. En het is helemaal treurig als ze met de nieuw verworven macht alleen maar ‘meer van hetzelfde’ doen. Waar zit de vernieuwing?
Het ideaal is dus dat de oude bestuurders de volgende generatie ruimhartig bij het bestuur betrekken en openstaan voor frisse ideeën. En dat men de ‘macht’ (voor zover die binnen een advocatenkantoor bestaat) tijdig overdraagt aan geschikte jongere mensen met leidinggevende kwaliteiten. Diversiteit kan helpen om advocatentragedies te voorkomen, want vrouwen hebben veelal minder fixatie op macht en helpen dan ook om een klimaat te creëren waarin samen wordt gezocht naar verbeteringen. Dat is niet alleen goed om een generatiestrijd te voorkomen, maar kan ook helpen tegen ander typisch mannengeweld zoals de broedermoord uit het verhaal van Kaïn en Abel.