Prins Bernhard kan het helaas niet meer meemaken: hij zou de gestage opmars van eigenrichting met instemming hebben begroet. Tien jaar geleden mengde ZKH zich nog in de fameuze Albert Heijn-zaak en kondigde publiekelijk aan dat hij de geldboetes zou betalen van de AH-medewerkers die werden vervolgd wegens mishandeling van een winkeldief. Met deze toen omstreden steunbetuiging werd hij de schutspatroon van de eigenrichting.
Inmiddels is het bon ton om met enig bravoure het doe-het-zelf-recht aan de man te brengen. De burger die ferme tikken uitdeelt aan de inbreker kreeg van premier Rutte zelfs een eervolle vermelding in het Regeerakkoord in 2010. En onze Minister van Veiligheid Opstelten is zelf de vleesgeworden burgerzin die opgewekt de hockeystick in de vestibule heeft klaargezet voor klapjes in de knieholte van een ongenode gast. De PVV liet zich afgelopen jaar ook niet onbetuigd met de introductie van het brievenbusplassen als goedkope buitengerechtelijke afdoening van burengeschillen. Al loopt de gedoogpartner daarmee nog wel wat voor de troepen uit.
Ook onder juristen vinden we tegenwoordig aanhangers van eigenrichting als probaat middel voor klussen waar het traditionele juridische instrumentarium tekortschiet.
Mr. Hiddema brak recent een lans voor het bewapenen van de beter gesitueerde Nederlander die zo zijn eigendommen effectief zal kunnen beschermen tegen overvallers. ‘Koop een pistool’, is zijn advies.
Trespassers will be shot, dat zal als het aan Hiddema ligt straks ook in de duurdere Vinexwijk op menige schutting geschreven staan.
En we hadden eind februari natuurlijk onze potige rechtsfilosoof professor Kinneging (tevens oud-kampioen gewichtheffen!) die een opdringerige journalist in een klassieke wurggreep nam en aankondigde hem ‘in de plomp’ te gooien als deze zijn erf weer zou betreden. Kinneging zal dat juridisch achteraf prima kunnen onderbouwen met het gesundes Volksempfinden als individueel kenbare rechtsbron.
Toch moet ook Kinneging het afleggen tegen de Utrechtse advocaat die in 2011 de titel Doe Het Zelf-jurist van het Jaar zeker had verdiend. Het was de confrère die op het dak ging zitten van het huis van zijn cliënte om de buurman te beletten daar een dakterras te bouwen. De Raad van Discipline zei over dit optreden: ‘fysieke inmenging in de door de buurman geplande werkzaamheden zou verdere escalatie van het geschil tot gevolg kunnen hebben. Dat risico heeft zich ook verwezenlijkt.’
De advocaat kwam er met een lichte waarschuwing vanaf. Ik denk dat dit door sommigen als een aansporing zal worden opgevat. De vuist is nu eenmaal sneller dan het recht.
Matthijs Kaaks