Die lastige asieladvocaten die maar doorprocederen bij het EHRM – om de zoveel tijd spreekt de overheid er haar ongenoegen over uit. Advocaten moeten maar een boete krijgen als ze zich met kansloze zaken in Straatsburg blijven melden. Liefst 97% van de zaken zijn kennelijk ongegrond, aldus minister Opstelten (Advocatenblad 2012-3 van 21 februari).
Laten we eens kijken naar de cijfers die het EHRM zelf geeft. Asielzaken maken inderdaad het grootste deel uit van de klachten die worden ingediend. Dat is ook begrijpelijk, want het gaat daarin om heel fundamentele kwesties, zoals schending van art. 3 EVRM (niemand mag worden gefolterd of onmenselijk of vernederend worden behandeld). De president kan in die gevallen ook een tijdelijk verbod op uitzetting geven – een interim measure op grond van Rule 39 – indien uit het dossier blijkt dat een uitzetting in strijd zou kunnen komen met art. 3 EVRM.
Het is daarom opmerkelijk dat volgens het EHRM in de periode 2008-2010 toch nog 262 van de 616 verzoeken om een interim measure (Rule 39) tegen Nederland zijn toegewezen.1[1] Dat is toch nog zo’n 42,53% van de gevallen. In deze periode speelden twee kwesties die tot vele kloonzaken hebben geleid. Nederland wilde ten koste van alles asielzoekers terugsturen naar Griekenland terwijl het EHRM keer op keer de uitzetting verbood. Daarnaast wilde Nederland blijven uitzetten naar Somalië terwijl ook daar het hof keer op keer een verbod uitvaardigde. Uiteindelijk heeft het EHRM in die Griekenlandzaken uitzetting niet toegestaan omdat Griekenland zijn asielzoekers onmenselijk behandelt. In de Somalische zaken werden er heel hoge eisen gesteld: men zou buiten Mogadishu een veilig verblijfsalternatief moeten kunnen krijgen.
De Nederlandse overheid vaart scherp aan de wind in het asielrecht en zoekt de grenzen van het EVRM op. Pas als er een gemotiveerde interim measure komt waarin duidelijk een categorie wordt omgeschreven die niet mag worden uitgezet, stopt de overheid met uitzetten. Zolang het EHRM dat niet doet, blijft Nederland zich van den domme houden en doorgaan met uitzetten wat tot vele kloonzaken leidt. De asieladvocaat heeft dan ook geen keus en zal dan een verbod op uitzetting vragen. Hij kan en mag een dergelijke gelegenheid niet voorbij laten gaan.
Hoe kan 97% van de zaken als kennelijk ongegrond worden afgewezen als er zoveel toegewezen interim measures zijn? De verklaring is heel eenvoudig. In al deze zaken heeft de overheid de kwesties opnieuw bekeken en asielzoekers tot een nieuwe asielprocedure toegelaten. Al deze zaken zijn informeel afgedaan en dat zie je niet terug in statistieken.
In plaats van boetes uit te delen aan advocaten die gewoon hun vak uitoefenen, zou de overheid beter het eigen beleid kunnen onderzoeken en eerder kunnen ingrijpen zodat een heel aantal kloonzaken kan worden vermeden. Ik denk dat men daarmee Straatsburg een groot plezier doet. Het is absurd dat er boetes worden uitgedeeld door een overheid die zelf partij is in een procedure.
Jacob Wedemeijer, advocaat te Alkmaar en bestuurslid Vereniging Asieladvocaten en -juristen Nederland, VAJN
Noten
[1]1. http://www.echr.coe.int/NR/rdonlyres/91C30C84-EFAF-4979-BBD6-C730D6380196/0/ART_39_TABLEAU_EN.pdf.