Wereldwijd worden de rechten van slachtoffers steeds vaker gecodificeerd, maar in de praktijk valt er nog veel te verbeteren, betogen sprekers op het symposium van de World Society of Victimology.Bijlage:

Hoe verhoudt het leed dat slachtoffers wordt aangedaan zich tot het recht? Daarover confereren deze week honderden juristen, psychologen, beleidsmakers en slachtofferorganisaties tijdens het 14e International Symposium van de World Society of Victimology, in Den Haag. De laatste decennia verschoof de aandacht naar rechtvaardigheid voor het slachtoffer, en dat is gunstig, zei Fred Teeven afgelopen zondag in zijn openingsspeech. De demissionaire staatssecretaris wees op het wetsvoorstel om het spreekrecht voor slachtoffers uit te breiden, dat een ruime meerderheid vindt in de Kamer. Ook op Europees niveau worden de rechten van slachtoffers verankerd in een richtlijn, en bij het International Criminal Court kunnen slachtoffers zich uitspreken over het proces en de dader.

Masha’s Law
Maar in civiele procedures is de positie van het slachtoffer nog altijd diffuus. Culturele blinde vlekken spelen daarbij vaak een rol, betoogt de Amerikaanse advocaat James Marsh tijdens de workshop ‘Financiële compensatie voor slachtoffers van kinderporno.’ Amerikaanse rechters erkennen niet gauw dat het downloaden van kinderporno een even grote schending van het auteursrecht is als het illegaal downloaden van het laatste nummer van Snoop Doggy Dog, vertelt Marsh: ‘Rechters identificeren zich nu eenmaal eerder met de blanke middelbare man die zich aan kinderporno verlustigt, dan met het afgebeelde kind. Ze wijzen dus niet snel een schadevergoeding toe.’ Toch boekt Marsh de laatste jaren steeds vaker succes in dergelijke zaken, mede dankzij de introductie van Masha’s Law.

Schadeafwikkeling
Erkenning in rechte is prettig, maar niet zaligmakend. Sterker: juridisering van het slachtofferschap en de focus op financiële genoegdoening vertroebelt maar al te vaak waar het werkelijk om gaat, betoogt Arno Akkermans, hoogleraar Privaatrecht aan de VU, en specialist letselschade. ‘Het gaat niet primair om het geld. Slachtoffers willen vooral dat de dader verantwoordelijkheid neemt voor wat er is gebeurd. Maar doordat we de schadeafwikkeling nu zo hebben georganiseerd dat het slachtoffer verantwoordelijk is voor het verhalen van schade op de verzekeraar van de tegenpartij, worden gevoelens van boosheid en machteloosheid alleen maar versterkt.’ [meer hierover in het komende nummer van het Advocatenblad]

Uit de schaduw
Veel aandacht ging uit naar verwerkingsprocessen. In België lopen verschillende succesvolle projecten waarbij slachtoffers in contact treden met daders. ‘Mijn man zei: ga nóóit een gevangenis in,’ vertelt de Belgische Hilde van Geel, slachtoffer van een ernstig geweldsmisdrijf. Ze deed het toch, door mee te werken aan het project ‘Geef gevangenen een gezicht,’ waarbij slachtoffers samen met daders maskers maken. daardoor stapte ze ‘uit de schaduw van de dader,’ getuigt Van Geel. Het deed haar goed: ‘Want als jij verandert, verandert je omgeving mee.’

Door: Tatiana Scheltema

Advertentie