Leiderschap in advocatenkantoren is vaak een voorbeeld van de stelling ‘als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan’. Want het leiden van een advocatenkantoor is al ingewikkeld – het beeld van een kruiwagen met kikkers is niet voor niets zo bekend. En daarnaast vraagt het beroep overwegend heel andere vaardigheden van een advocaat dan het leiderschap van zijn kantoor: een goede partner is vaak geen goede leider.
Dit is dus het beeld: je hebt een verzameling eigenzinnige, mondige, op tegenspraak gerichte individuen en je hebt iemand die aan zo’n gezelschap leiding moet geven die professioneel getraind is op detaillistische focus en op denken in termen van tegenstelling.
Er is een overvloed van boeken en cursussen over leiderschap. Leiderschap is – zo blijkt daaruit – belangrijk. Het succes van een organisatie wordt er in belangrijke mate door bepaald.
Leiderschap is relatief eenvoudig in hiërarchische organisaties die vooral draaien om ‘dingen’ (machines, productie). Bij een advocatenkantoor gaat het echter vooral om mensen. En ieder mens heeft zijn eigen vaardigheden, kwaliteiten en eigenaardigheden. Een kantoor heeft alleen zin als het meer is dan een dak boven individuen – als die mensen, een gezamenlijke meerwaarde hebben. Daar speelt de leider een belangrijke rol: hij of zij geeft richting aan die mensen, zorgt dat ze in hun interactie elkaar versterken en zorgt voor het (gezamenlijk) neerzetten van een helder beeld van de organisatie in de maatschappij.
Dat bereikt hij/zij bijvoorbeeld door specialisatie, door gecoördineerd externe signalen af te geven, door goed onderling overleg en door verschillende taken toe te vertrouwen aan degenen die daarvoor het best zijn toegerust. Zo heeft het geen zin om de ‘geleerde’, die het liefst in een rustig kamertje knappe dingen schrijft, op te dragen om naar een receptie te gaan om daar aan acquisitie te doen. En het heeft al even weinig zin om de explosieve deal-maker de taak te geven om jonge stagiaires te begeleiden.
Kortom: leiderschap is belangrijk – en voor een advocatenkantoor is het doorgaans ingewikkeld in eigen kring goede mensen te vinden. Hoe komt een kantoor dan toch aan een goede leider? Voorkomen moet worden dat degenen met de hoogste omzet en de grootste mond het leiderschap opeisen. En het extern ‘inkopen’ van een geschikte leider – wat je in het bedrijfsleven regelmatig ziet – is al evenmin een optie, want zo’n externe persoon zal vrijwel altijd het vakmanschap en het vertrouwen missen dat binnen een advocatenkantoor – met zijn maatschapachtige structuur – noodzakelijk is.
Veel kantoren lossen dit dilemma maar op door iemand aan te wijzen met – impliciet – de boodschap ‘je hoeft alleen op de winkel te passen en besluiten nemen we samen wel’. Op die manier vind je wel iemand om de vergaderingen te leiden, maar een ‘leider’ is dat dan bepaald niet. Veel van de eigenzinnige partners vinden dat trouwens eigenlijk wel ideaal: zo behouden ze maximale speelruimte.
Volgende keer meer over de zoektocht naar een ‘echte leider’.