Raad van Discipline ‘s-Hertogenbosch, 1 juni 2002
(mrs. Houterman, Van Dooren, Peeters, Erkens en Martens)
Om de advocaat in staat te stellen de belangen van zijn cliënt zo goed mogelijk te behartigen stelt het Openbaar Ministerie het volledige strafdossier ter beschikking aan de advocaat van een verdachte. De advocaat mag hiervan kennisnemen en deze kennis gebruiken om de belangen van zijn cliënt te behartigen. De advocaat mag na kennisneming van het strafdossier geen handelingen verrichten waardoor het strafrechtelijk onderzoek kan worden bemoeilijkt. Zeker in een zaak waarin beperkingen zijn opgelegd dient een advocaat zich terughoudend op te stellen en de stukken als uiterst vertrouwelijk te behandelen.
– Advocatenwet art. 46 (2.3 Gedragingen in strafzaken)
– Gedragsregel 1
Feiten
Mr. X bezoekt als piketadvocaat de in verzekering gestelde verdachte A, aan wie alle beperkingen zijn opgelegd. Op verzoek van A neemt mr. X na dat bezoek telefonisch contact op met de vriendin van A en hij informeert haar over de stand van zaken. Mr. X wordt vervolgens gebeld door de zoon van A, die hij ook informatie verschaft over de stand van zaken met betrekking tot de inverzekeringstelling van diens vader. Enkele dagen later voert mr. X een gesprek met die zoon, waarbij mr. X hem nogmaals informatie verschaft en met hem stukken uit het strafdossier doorneemt. Daarbij laat mr. X een foto zien waarop A en diens zoon staan afgebeeld. Het betreft een complexe strafzaak, waarin meerdere personen worden verdacht van het plegen van strafbare feiten.
Klacht
De hoofdofficier van Justitie klaagt over het optreden van mr. X als volgt.
Mr. X heeft als raadsman van de verdachte A – die zich in voorlopige hechtenis bevond en aan wie alle beperkingen waren opgelegd – zich de vrijheid veroorloofd om de hem ter beschikking gestelde stukken door te nemen met de zoon van de verdachte, welke zoon bovendien, hetgeen voor mr. X volstrekt duidelijk moest zijn, medeverdachte was in de betreffende strafzaak. Mr. X liet deze persoon onder andere weten dat zijn telefoon werd afgetapt. Door het optreden van mr. X had het onderzoek ernstige schade kunnen oplopen. Klager voert in dit verband het volgende aan.
Het gaat in deze kwestie om een strafzaak van een groot kaliber. Mr. X was op de hoogte van de beperkingen die aan zijn cliënt waren opgelegd. Zeker in een strafrechtelijk onderzoek waarbij aan een verdachte alle beperkingen zijn opgelegd dient een advocaat de aan hem ter beschikking gestelde stukken als zeer vertrouwelijk te beschouwen. Mr. X had in elk geval, nadat zijn cliënt aan de rechter-commissaris was voorgeleid en hij over het toen beschikbare dossier beschikte, horen te begrijpen dat ook de zoon van zijn cliënt ten minste de kans liep in het opsporingsonderzoek betrokken te zijn of te worden. De wetenschap dat aan zijn cliënt alle beperkingen waren opgelegd had voor mr. X aanleiding behoren te zijn voor de grootst mogelijke terughoudendheid om met wie dan ook over de strafzaak te spreken. Tot zijn verweer voert mr. X aan dat hij het tot zijn taak rekende als advocaat van A om, ondanks de beperkingen die waren opgelegd, diens directe familie (zoon en vriendin) te informeren. Het was mr. X niet duidelijk dat de zoon medeverdachte was. Hij heeft er toen ook niet aan gedacht dat de zoon van zijn cliënt de kans liep om eveneens in het opsporingsonderzoek betrokken te zijn of te worden. Op het moment dat mr. X het gesprek met de zoon voerde was het hem nog steeds niet duidelijk dat die zoon medeverdachte zou kunnen zijn in de strafzaak.
De regel, dat het feit dat aan een cliënt beperkingen zijn opgelegd voor diens advocaat aanleiding dient te zijn tot het betrachten van de grootst mogelijke terughoudendheid om met wie dan ook over de strafzaak te spreken, is geen regel die te allen tijde en onder alle omstandigheden zou moeten gelden.
Overwegingen van de raad
Het is van algemene bekendheid dat de positie van een advocaat in strafzaken, zeker indien aan zijn cliënt alle beperkingen zijn opgelegd, een moeilijke is. Om een advocaat in staat te stellen de belangen van zijn cliënt zo goed mogelijk te behartigen stelt het Openbaar Ministerie het volledige strafdossier ter beschikking aan de advocaat van de verdachte. Een advocaat mag hiervan kennisnemen en deze kennis gebruiken om de belangen van zijn cliënt te behartigen. De advocaat mag na kennisneming van het strafdossier geen handelingen verrichten waardoor het strafrechtelijk onderzoek kan worden bemoeilijkt. Zeker in een zaak waarin beperkingen zijn opgelegd dient een advocaat zich terughoudend op te stellen en de stukken als uiterst vertrouwelijk te behandelen. De raad kan zich niet verenigen met de opvatting van mr. X dat onder omstandigheden stukken uit het strafdossier met derden besproken zouden mogen worden, zeker niet met derden wier naam en foto in het dossier voorkomen. Mr. X wist, of had althans moeten weten, dat aan zijn cliënt alle beperkingen waren opgelegd. In een dergelijke situatie mag een advocaat alleen feitelijke mededelingen aan de familie doen, zoals het feit dat het betreffende familielid als verdachte in een strafzaak in verze kering is gesteld en of – en zo ja wanneer – hij of zij aan de rechter-commissaris zal worden voorgeleid. Mr. X heeft onzorgvuldig gehandeld door met de zoon van de verdachte stukken uit het strafdossier door te nemen, hem vertrouwelijke mededelingen te doen en hem bovendien foto’s uit het dossier te tonen.
Bij het bepalen van de maatregel betrekt de raad dat mr. X de onjuistheid van zijn handelwijze niet heeft ingezien en ook nog steeds niet inziet.
Volgt
De raad acht de klacht gegrond en legt de maatregel van berisping op.