Hof van Discipline, 27 september 2004, nr. 4053
(mrs. Fransen, Van Voorst van Beest, De Groot-van Dijken, Pannekoek-Dubois en Baauw).
Raad van Discipline ‘s-Hertogenbosch, 1 maart 2004
(mrs. Raab, De Bont, Peeters, Caudri en Van Boxsel)
Een advocaat is gehouden om aan een directeur/medeaandeelhouder van een vennootschap, die zijn cliënte is, afschrift en specificatie van aan die vennootschap gerichte declaraties te verschaffen. Optreden voor cliënten met tegenstrijdige belangen.
– Advocatenwet artikel 46 (3.3.7 Wat nooit geoorloofd is; 6 Tuchtprocesrecht)
– Gedragsregel 7
Feiten
Klaagster heeft in 1999 ook al een klacht tegen mr. X ingediend. Het Hof van Discipline heeft die in mei 2002 gegrond verklaard. De feiten waren dat klaagster tezamen met haar (inmiddels) ex-echtgenoot medebestuurder en ieder voor de helft aandeelhouder was in een besloten vennootschap. Mr. X trad vanaf 1999 op als advocaat, zowel van de echtgenoot van klaagster in de echtscheidingsprocedure tegen haar als van de betrokken vennootschap. Het hof oordeelde dat er sprake was van belangenverstrengeling zodat het mr. X niet vrijstond als advocaat voor de vennootschap en voor de ex-echtgenoot van klaagster in de echtscheidingszaak op te treden.
Inhoud van de klacht
Thans luidt de klacht dat mr. X werkzaamheden heeft gedeclareerd aan de vennootschap waarvan klaagster samen met haar ex-echtgenoot aandeelhouder is en waarvan zij eveneens medebestuurder is, terwijl het niet duidelijk is of die werkzaamheden zijn verricht in verband met de echtscheiding dan wel daadwerkelijk voor de BV. Volgens klaagster was door het hof reeds gevraagd om een specificatie van de declaraties. Het is klaagster niet duidelijk of deze aan het hof zijn toegestuurd. De huidige raadsman van klaagster heeft mr. X aansprakelijk gesteld voor de door klaagster geleden schade en verzocht om specificatie van de declaraties. Die zijn ondanks herhaalde verzoeken niet verstrekt. Voorts luidt de klacht dat mr. X de positie van klaagster bij de boedelverdeling heeft benadeeld door bij voortduring niet te antwoorden op brieven van de advocaat van klaagster, dan wel door de zaken te vertragen.
Verweer
Mr. X verweert zich door te stellen dat hij niet tot afgifte van de declaraties verplicht is en daartoe van zijn cliënt, de ex-echtgenoot van klaagster, ook niet de vrijheid krijgt. Bovendien heeft de ex-echtgenoot gesteld alle declaraties voor zijn rekening te zullen nemen zodat klaagster geen belang meer heeft.
Later in de tuchtprocedure blijkt de ex-echtgenoot in kort geding ook nog veroordeeld te zijn tot afgifte van alle bescheiden, en aan die veroordeling te hebben voldaan. Klaagster beschikt daardoor reeds over de declaraties.
Beoordeling van de klacht
De raad stelt vast dat mr. X gelijktijdig is opgetreden als raadsman voor de vennootschap van klaagster en haar ex-echtgenoot en voor die ex-echtgenoot tegen klaagster in de echtscheidingszaak. Klaagster heeft als medebestuurder en (voor de helft) medeaandeelhouder van de vennootschap belang om van mr. X specificatie te ontvangen van de aan de vennootschap gerichte declaraties; die kunnen van invloed zijn op de waarde van de aandelen. Het feit dat de exechtgenoot alle door mr. X toegezonden declaraties voor zijn rekening neemt, betekent nog niet dat klaagster geen recht meer zou hebben op specificatie van de declaraties. Mr. X voert geen te respecteren grond aan om te voldoen aan het verbod van de ex-echtgenoot om specificatie van de declaraties aan klaagster te verstrekken.
Met betrekking tot de tweede klacht wordt overwogen dat mr. X, nu hij aansprakelijk is gesteld, zich in een bijzondere positie bevindt en een te respecteren belang kan hebben om brieven van de advocaat van klaagster niet of niet direct te beantwoorden. Onvoldoende is komen vast te staan dat door het handelen van mr. X de positie van klaagster benadeeld is. Dit klachtonderdeel wordt derhalve afgewezen. De raad verklaart het eerste klachtonderdeel gegrond en legt een waarschuwing op. Het tweede klachtonderdeel wordt ongegrond verklaard.
Overwegingen van het hof
Klaagster heeft als medebestuurder en aandeelhouder van de betrokken vennootschap belang bij het ontvangen van de specificaties van de declaraties gericht aan de vennootschap; er is niet gebleken van een voor mr. X te respecteren grond om te voldoen aan het verbod van de ex-echtgenoot van klaagster een specificatie van de declaraties te verstrekken. Mr. X heeft als advocaat van de vennootschap een eigen verplichting en verantwoordelijkheid jegens klaagster; het verbod van de ex-echtgenoot tot afgifte baat mr. X niet. Ook het feit dat mr. X een eigen belang heeft om afgifte van de specificatie achterwege te laten, gelet op de door klaagster tegen mr. X aangekondigde rechtsmaatregelen ontslaat mr. X niet van de verplichting tot afgifte en specificatie.
Het hof stelt vast dat mr. X het verwijtbare van zijn handelen nog steeds niet inziet, ondanks de eerdere beslissing van het hof. Het hof acht om die reden met eenparigheid van stemmen een zwaardere maatregel dan de raad heeft opgelegd in overeenstemming met de ernst van de aan mr. X verweten weigering tot afgifte en specificatie. Met betrekking tot het tweede klachtonderdeel kan het hof zich niet verenigen met het algemeen geformuleerde oordeel van de raad dat mr. X, nu hij door klaagster aansprakelijk is gesteld voor geleden schade, een te respecteren belang kan hebben om brieven van de advocaat van klaagster niet of niet direct te beantwoorden. In zoverre treft de hiertegen gerichte grief doel. Er is echter niet gebleken, en ook niet aannemelijk gemaakt, dat mr. X niet of te laat reageerde. De raad heeft dus op onjuiste grond terecht dit klachtonderdeel als ongegrond afgewezen.
Volgt
Vernietiging van de beslissing van de raad, voorzover daarbij ter zake van het eerste klachtonderdeel aan mr. X de maatregel van een enkele waarschuwing is opgelegd en in zoverre opnieuw recht doende: legt aan mr. X ter zake van dit onderdeel de maatregel van berisping op; bekrachtiging onder verbetering van gronden van de beslissing voor het overige.