Ruim 1100 jonge advocaten waren gister tijdens het Jonge Balie Congres in Scheveningen op zoek naar ‘onbegrensde mogelijkheden.’
Want internationaal en Europees recht zijn invloedrijker dan je denkt, de multiculturele samenleving is een feit en interculturele communicatie een must. Althans, dat stellen de sprekers op de eerste dag van het tweedaagse congres.
Jonge advocaten weten vaak nog niet welke richting ze op willen. Maar zeker is dat als je je vak goed wilt doen, je dan moet meedraaien met de maatschappelijke ontwikkelingen. De 24-jarige Marion van Emst, eerstejaars advocaat-stagiaire bij Hoff Advocaten houdt zich vooral bezig met ondernemingsrecht. Ze is zich bewust dat ze meer te maken krijgt met internationaal recht. ‘Stel ik heb een zaak met een geschil tussen twee partijen en degene met schade zit in het buitenland. Dan moet ik weten welke regels er gelden.’
‘Lawyer in India’
In de advocatuur ligt de focus vaak nog op het eigen land en recht. Internationaal en Europees recht worden gezien als complex en onoverzichtelijk. Niet geheel onterecht, maar het biedt ook kansen. Internationaal recht schept voorwaarden om op te treden tegen mensenrechtenschendingen en verdragsrecht en internationale samenwerking maken het mogelijk ook over de grens je recht te halen.
Congresdagvoorzitter en journalist Charles Groenhuijsen schetst enkele ontwikkelingen in de samenleving en kansen binnen de advocatuur. ‘Oorlogsgeweld in de wereld nam in de afgelopen jaren erg af. Dit heeft gevolgen voor internationaal recht. En de groei van de middenklasse heeft impact op de wereldeconomie. Grote Nederlandse advocatenkantoren moeten harder concurreren met buitenlandse. En outsourcing neemt straks grotere vormen aan. Dit gebeurt al in Amerika: “Call my lawyer in India.”’ Groenhuijsen vraagt de zaal: ‘Is úw advocatenkantoor voldoende ingericht op de 21e eeuw?’ De meerderheid meent van niet. ‘Voorbereiden, uitproberen en aanpassen dan,’ aldus Groenhuijsen.
Schaduwkanten
Nederland hecht veel waarde aan internationaal recht, meent André Nollkaemper, hoogleraar Internationaal Publiekrecht. ‘Het is belangrijk voor vredesoplossingen, handelsverkeer en geeft ons buitenlandse beleid richting. Het biedt orde waar nationaal recht faalt.’ Maar er zijn ook schaduwkanten. ‘Internationaal en nationaal recht hebben elk hun eigen “grammatica.” Daarnaast hebben besluiten van internationale tribunalen invloed op de Nederlandse Grondwet. Dus is het belangrijk dat advocaten kritisch kijken en gebreken blootleggen. Al met al maakt internationalisering advocatenwerk complexer maar interessanter.’
Ambities
Het thema van het congres ‘Onbegrensde mogelijkheden’ spreekt eerstejaars advocaat-stagiaire Peter van de Boom (26) van advocatenkantoor De Brauw erg aan. Zijn specialisatie is contract- en arbeidsrecht, aldus Van der Boom, maar zijn ambities liggen in het internationaal businessrecht. Congresbezoekers met interesse voor Europees recht vinden gehoor bij spreker Edmon Oude Elferink, advocaat bij CMS Derks Star Busmann, die vertelt over het Europees Parlement en secundaire rechtsregels.
Markante verschillen
Jan Joosten, al 15 jaar advocaat bij Hughes Hubard & Reed LLP in New York, bespreekt de markante verschillen tussen het Nederlandse en Amerikaanse rechtsstelsel. Zo mogen advocaten op basis van no cure no pay optreden. Ook verdedigen ze duizenden gedupeerden van bijvoorbeeld dezelfde sigarettenfabrikant.
Een voorbeeld van Amerikaanse claimcultuur: oma laat haar hondje in de regen lopen en stopt hem vervolgens in de magnetron om te drogen, met fatale gevolgen. ‘Wat is de schadevergoeding?’ vraagt Joosten de zaal. Om zelf te antwoorden, ‘Broodje aapverhaal. Maar iedereen kent het.’ Essentieel verschil tussen het Nederlandse en Amerikaanse recht, aldus Joosten, is dat in Amerika alles op papier moet, want anders is er geen bewijs. ‘Een valkuil voor juristen,’ zegt Joosten. ‘Als redelijkheid en billijkheid niet goed in een contract staan weergegeven, kun je dit in Nederland via de rechter betwisten. Staat in Amerika iets niet in het contract…pech.’
Klantgericht
Tweedejaars advocaat-stagiaire Martijn Breeman (25) van advocatenkantoor Houthoff Buruma is geïnteresseerd in ‘interculturele communicatie,’ zegt hij. ‘Klantgerichte communicatie is belangrijk. Hoe snel reageer ik op e-mail uit Japan? Een Amerikaan wil meteen respons.’
Axel Hagedorn, gespecialiseerd in organisatiekunde en interculturele communicatie en advocaat bij Van Diepen Van der Kroef Advocaten: ‘Je hebt overal met cultuurverschillen te maken. Indirecte communicatie heeft de voorkeur in een gemeenschapscultuur als Azië. Men beschrijft een probleem zonder hulp te vragen. In het individualistische Westen zeg je: “ik heb een probleem. Kun je mij helpen?”
Wat kan helpen, zegt Hagedorn: zoek gemeenschappelijkheden, vermijd vooroordelen, wees flexibel en open, heb besef van je belemmeringen en wees bedachtzaam. ‘En die eigenwijsheid, daar moeten we soms ook afstand van nemen.’
Tekst: Shirley Copijn