Van alle maatregelen die in het regeerakkoord staan, roept de directe tenuitvoerlegging van celstraffen, ook al is hoger beroep ingesteld, de meeste discussie op. Deze aanpak zou in strijd zijn met het onschuldvermoeden uit het Europese mensenrechtenverdrag. Maar advocaat David Hein wijst ook op de kosten.
‘Straffen van meer dan twee jaar in eerste aanleg worden direct geëffectueerd, ook al wordt er hoger beroep aangetekend. Bij een delict met slachtoffers geldt dit bij straffen van meer dan een jaar.’ Deze zinnen uit het regeerakkoord stuiten aanhangers van de rechtsstaat tegen de borst en zo ook advocaat David Hein (Korvinus Van Roy & Zandt).
Maar aan de principiële bezwaren tegen de maatregel voegt hij twee praktische argumenten toe. Het eerste is dat het OM straks een prikkel mist om voortvarendheid te betrachten. Nu is die prikkel er wel, omdat het gerechtshof – totdat de zaak inhoudelijk wordt behandeld – moet toetsen of het voortduren van de voorlopige hechtenis rechtmatig is, zegt Hein. ‘Maar als de verdachte toch gewoon zijn straf uitzit, vervalt die toetsing en kijkt er pas weer een rechter naar de zaak als het hoger beroep dient.’
Verkeerd signaal
Het tweede praktische argument, aldus Hein, zijn de kosten. ‘De wet geeft een ex-verdachte, wiens zaak geëindigd is zonder oplegging van straf, een schadevergoeding van 80 euro voor elke dag dat hij ten onrechte in detentie heeft gezeten.’ Uit cijfers van het CBS blijkt dat de Staat vorig jaar 5628 verzoeken om schadevergoeding heeft gehonoreerd voor in totaal 11,5 miljoen euro; gemiddeld 2046 euro per verzoek. Hein: ‘Ik verwacht dat de schadevergoedingsverzoeken exponentieel zullen stijgen, omdat meer mensen worden gedetineerd voordat hun straf definitief is. Een jaar onterechte detentie kost de staat 29.200 euro schadevergoeding. Dat wordt dus een kostbare zaak.’
En dan heeft Hein het nog niet over de 217 euro die de detentie van een volwassene elke dag kost. ‘De kosten zijn voor mij niet het belangrijkste argument om tegen de maatregel te zijn. Maar ik vind wel dat dit voorstel door de kostenstijging een verkeerd signaal afgeeft nu er bezuinigd moet worden op justitie.’
Tekst: Lex van Almelo