Onder het oude regime voerde Radhia Nasraoui het verzet aan tegen de stelselmatige folterpraktijken door de Tunesische politie, geheime dienst en het leger. Maar terwijl dictator Ben-Ali moest wijken gaat het martelen gewoon door.
Radhia Nasraoui krijgt de prijs voor haar jarenlange gevecht tegen het stelselmatige folteren van tegenstanders van het regime. Velen van hen stond ze juridisch bij, ongeacht hun politieke voorkeur. Vlak na de omwenteling in Tunesië in 2011 leek het erop dat met het vertrek van het regime ook de martelpraktijken waren uitgebannen. Dat bleek een illusie. ‘We moeten vaststellen dat er na de omwenteling weinig is veranderd,’ verzucht Nasraoui aan de telefoon vanuit Tunis. ‘Deelnemers aan demonstraties of politieke bijeenkomsten die de laatste weken zijn opgepakt worden óók gemarteld. Foltering wordt nog altijd gebruikt als opsporingsmethode, als wraakmethode, of simpelweg om mensen angst aan te jagen. De enige verbetering is dat slachtoffers zich nu tot de politiek kunnen wenden.’
Maar de nieuwe regering heeft andere prioriteiten. Half februari leidde de moord op de linkse oppositieleider Chokri Belaïd tot een nieuwe politieke crisis die leidde tot het vertrek van de gematigde premier Jabali. Daarbij is het uitbannen van de folterpraktijk een kwestie van een lange adem, zegt Nasraoui. ‘Het zit al decennialang diep ingebakken in het systeem. Verandering is moeilijk voor degenen die het doen. Daar hebben ze hulp bij nodig: ze moeten leren hoe ze onderzoek kunnen doen zonder iemand te martelen, ze moeten leren om mensenrechten te respecteren. De organisatie moet van de grond af opnieuw worden opgebouwd.’
Toegetakeld
Vanwege haar werk werd Nasraoui zelf herhaaldelijk ernstig toegetakeld door de politie. Degenen die betrokken waren bij het folteren moeten worden gestraft, vindt zij. ‘Dat geldt voor de politie, het leger en de geheime diensten, maar ook voor de rechterlijke macht. Die heeft deze praktijken al die jaren gelegitimeerd.’
De Geuzenpenning wordt jaarlijks toegekend aan mensen die zich inzetten voor de mensenrechten en die zich verzetten tegen dicatuur, discriminatie en rascisme. Deze prestigueuze prijs werd eerder uitgereikt aan o.a Vàclav Havel, Human Rights Watch en de Pakistaanse advocate Asma Jahangir.
Op 13 maart ontvangt Radhia Nasraoui de penning in Vlaardingen uit handen van vice-premier Lodewijk Asscher. Een dag later is zij eregast bij het debat ‘Transitional Justice in Tunesië en het proces van waarheidsvinding en gerechtigheid’ in het Verzetsmuseum te Amsterdam, www.verzetsmuseum.org.