Er zijn advocaten die strafrechtelijk betrokken raken bij de georganiseerde criminaliteit, blijkt uit dossiers. Door hun rol als juridisch adviseur vormen ze een risicogroep. Het OM laat de meesten lopen.
Adviseren in hoeverre de handel legaal is van bepaalde middelen waarmee harddrugs worden versneden. Wurgcontracten opstellen waarmee criminelen anderen afpersen. Zaaksdossiers doorspelen naar misdadige vriendjes. Criminelen de mogelijkheid geven in het advocatenkantoor af te spreken, waar ze vervolgens een slachtoffer bellen – die denkt dat zijn advocaat hem belt.
Het zijn maar enkele voorbeelden van advocaten die betrokken zijn bij criminele activiteiten uit het onderzoek Georganiseerde criminaliteit in Nederland van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Advocaten zijn net als financieel specialisten, notarissen, luchthavenpersoneel en ambtenaren mensen die volgens het WODC een positie hebben in ‘de bovenwereld’ en beschikken over kennis, capaciteiten of bevoegdheden die van grote waarde kunnen zijn voor een crimineel. Zo lopen advocaten de kans om met personen in aanraking te komen die hen voor criminele doeleinden willen gebruiken. Hoe vaak dat gebeurt, daarover laat de studie zich niet uit. Wel dát het gebeurt.
De WODC-onderzoekers bestudeerden dossiers van advocaten die betrokken zijn geweest bij de georganiseerde criminaliteit. Steeds is die betrokkenheid terug te voeren op hun rol als juridisch adviseur, als ze bijvoorbeeld een brief schrijven over de toelaatbaarheid van criminele activiteiten. Ook verlenen ze de schijn van betrouwbaarheid, als ze optreden als adviseur van criminelen. Verder zijn advocaten in staat verdachten af te schermen, bieden ze ondersteuning bij mensenhandel en mensensmokkel, en wassen criminele inkomsten wit via derdegeldenrekeningen.
In de meeste dossiers die het WODC heeft bestudeerd zijn deze advocaten niet door de strafrechter veroordeeld. ‘In opsporingsonderzoek wordt terughoudend omgegaan met signalen van betrokkenheid van advocaten bij georganiseerde criminaliteit’, aldus het WODC. Het Openbaar Ministerie laat hen dus lopen. Volgens de onderzoekers komt dit door de geheimhoudingsplicht en het verschoningsrecht van advocaten, en het hoge afbreukrisico.
Het gehele onderzoek is te lezen op www.wodc.nl.
Tekst: Michel Knapen