‘Wat ons betreft zouden asielzoekers die via Schiphol of de haven binnenkomen ook in een asielzoekerscentrum opgevangen kunnen worden,’ aldus Marit Maij bij het in ontvangst nemen van een rapport over de grensdetentie van asielzoekers.
‘Als grensdetentie bij asielzoekers al een geoorloofd middel is, moet het tot een minimum worden beperkt. De gemiddelde duur moet korter. Wat ons betreft zouden asielzoekers die via Schiphol of de haven binnenkomen ook in een asielzoekerscentrum opgevangen kunnen worden.’ Dat zei PvdA-Kamerlid Marit Maij op 23 april in het Humanity House in Den Haag bij het in ontvangst nemen van een rapport van VluchtelingenWerk en UNHCR over de grensdetentie van asielzoekers.
Stond vorige week in het debat over de zaak Dolmatov de vreemdelingendetentie na afloop van de asielprocedure centraal, bij grensdetentie gaat het om het insluiten van asielzoekers bij aanvang van de procedure. Volgens VluchtelingenWerk en UNHCR neemt de overheid asielzoekers bij binnenkomst via Schiphol in detentie omdat de Schengengrenscode dat zou voorschrijven, terwijl die code ruimte laat om asielzoekers op humanitaire gronden toe te laten tot het Nederlands grondgebied. Dan zouden zij, volgens die organisaties, net als asielzoekers die over land naar Nederland reizen in een open asielzoekerscentrum hun asielprocedure kunnen doorlopen.
Jaarlijks komen zeshonderd asielzoekers via Schiphol in detentie terecht. De meesten verblijven daar kort, maar er zijn ook uitschieters tot 178 dagen, aldus het rapport. Vanuit de zaal wees Annemarie Busser van Amnesty International erop dat sinds de opening van het nieuwe Justitieel Centrum op Schiphol begin dit jaar de detentie is uitgebreid. Asielzoekers brengen in dit centrum voorafgaand aan de asielprocedure zes dagen rust- en voorbereidingstijd door. Deze in de wet voorgeschreven stap werd voorheen overgeslagen omdat de faciliteiten op Schiphol daarvoor toen niet geschikt werden geacht.
Asieladvocaat Wilma Hompe: ‘Er is hier sprake van versluierend taalgebruik. Want wat is er ‘rust’ aan om in een cel te zitten en niet naar buiten te kunnen?’ Aan de orde kwam ook dat asielzoekers vast komen te zitten, terwijl mensen die tot een gevangenisstraf zijn veroordeeld om bezuinigingsredenen met een enkelbandje naar huis worden gestuurd.
Jasper Kuipers van VluchtelingenWerk: ‘Het gevangenhouden aan de grens kost meer dan twee keer zoveel als opvang in een asielzoekerscentrum. Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Fred Teeven (VVD) heeft vorige week in de Tweede Kamer toegezegd dat hij in juni met een nieuwe visie op detentie komt. Daarin gaat hij ook kijken naar alternatieven voor vreemdelingendetentie. Het is een mooie oproep aan de staatssecretaris om te vragen of hij dan ook alternatieven voor grensdetentie wil meenemen.’
Tekst: Trudeke Sillevis Smit