‘Op het midden van onze levensweg bevond ik me in een donker woud… Ik kan niet meer goed zeggen hoe ik er binnenging, zozeer was ik op het moment dat ik de weg van de waarheid verliet door slaap overmand.’ Zo begint de Divina Commedia van Dante.[1]
Dit boek verdient aandacht van advocaten – en niet alleen uit literaire en historische overwegingen. Het geeft ook een mooi inzicht in de vraag hoe je omgaat met pijn en problemen. En er is geen (advocaten)kantoor dat niet ook zijn duistere kanten kent – of het nu een eenmanskantoor is of een groot kantoor. Iedereen raakt – in de ban van stress of sleur – weleens ‘de weg van de waarheid’ kwijt en verzeilt zo in ‘een donker woud’.
De neiging is dan groot om de problemen en narigheid zo snel mogelijk achter je te laten: die neiging heeft ook Dante als hij een zonovergoten heuvel voor zich ziet. Maar uiteindelijk blijkt de enige weg omhoog via de grootste diepte te lopen. Zo maakt hij een reis door de drie rijken van het hiernamaals: de hel, de louteringsberg en het paradijs.
In het gewone leven werkt dat ook zo. Wie narigheid en problemen probeert te bezweren door ze af te dekken (‘we hebben het er verder niet meer over’) zal vroeg of laat toch merken dat dit niet echt werkt. ‘Zachte heelmeesters maken stinkende wonden’. Zo kan een arbeidsgeschil met een secretaresse dat niet transparant en duidelijk wordt behandeld, nog jaren van wantrouwen en angst creëren bij een veel grotere groep werknemers. En zo kan een verschil van mening tussen partners dat met ‘powerplay’ wordt beslecht, leiden tot demotivatie en (subversief) verzet bij degene die zich buitenspel gezet voelde en bij anderen die terugschrikken voor ‘het recht van de sterkste’.
Juist in de setting van een advocatenkantoor doet dit soort situaties zich regelmatig voor. Advocaten willen eigenlijk liefst gewoon hun (eigen) praktijk doen en vinden alle vergaderingen, beoordelingen en andere organisatorische zaken vaak maar geneuzel. Maar de neiging om de bocht af te snijden, kan bij andere betrokkenen al snel het gevoel achterlaten dat ze niet serieus worden genomen.
Als zoiets speelt, is er eigenlijk maar één manier om dat aan te pakken: structureel. Dus eerst alle betrokkenen de ruimte bieden om hun verhaal te vertellen, inclusief de emoties die daarbij horen. Daarna iedereen de ruimte geven om aan te geven wat ze graag (alsnog) zouden willen. En kijken naar wat iedereen kan bijdragen aan mogelijke oplossingen.
Wellicht klinkt dit bekend voor wie te maken heeft met mediation. Dat is geen toeval, ook daarbij gaat men ervan uit dat problemen pas kunnen worden opgelost als iedereen zijn verhaal heeft kunnen vertellen.
Dolph Stuyling de Lange
[1] Dante Alighieri was een Italiaanse schrijver en dichter die leefde van 1265 tot 1325. Hij was een erudiete man die aanvankelijk leefde in Florence. Rond 1300 werd hij door de pausgezinde stadgenoten uit de stad verbannen.