Stelt u zich eens voor dat Mahatma Gandhi tegen zijn uitdrukkelijke wens in wordt gedwongen om zijn hongerstaking te onderbreken, louter omdat hij is toevertrouwd aan de zorg van de Britse autoriteiten. Is dit medisch-ethisch verantwoord?
            De Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) stelt dat een patiënt te allen tijde het recht heeft een behandeling door een arts te weigeren. Zelfs als dit leidt tot het overlijden van de patiënt. De arts heeft de verplichting de patiënt te wijzen op de consequenties. Bekende casus zijn die rond Jehova’s getuigen die bloedtransfusies weigeren. Artsen moeten dit respecteren, ongeacht of de Jehova’s getuige in een Justitieel Medische Centrum ligt. Dit principe geldt niet zodra het gaat om minderjarige kinderen. In dat geval kunnen ouders, tijdelijk, uit de ouderlijke macht worden gezet. Ergo: zodra een arts een patiënt tegen diens uitdrukkelijke wens in wil behandelen, handelt hij klachtwaardig. Doorgaans is het Heleen Dupuis die namens de VVD dit liberale principe verdedigt. Maar het pluche van de senatorzetel dempt haar stem.
            Dat is merkwaardig, want kennelijk geldt de grondwettelijk beschermde lichamelijke integriteit niet voor asielzoekers die in hongerstaking zijn. Dupuis’ partijgenoot Fred Teeven maakte vorige week bekend dat zes asielzoekers in een isoleercel zijn geplaatst omdat zij weigeren mee te werken aan een medisch onderzoek. Twee asielzoekers zijn gedwongen in een militair/justitieel ziekenhuis geplaatst. Dit alles ondanks dat de Vereniging van Asieladvocaten afspraken maakte met de directie van het detentiecentrum om de asielzoekers niet in isolatie te plaatsen. Volgens Teeven is sprake van een ‘psychische problematiek’ gebaseerd op een diagnose van een arts en psycholoog, in dienst van justitie, op grond waarvan de asielzoekers tegen hun wil in observatie zijn geplaatst.
            Teeven gebruikt bij Pauw & Witteman het argument dat personen die aan de zorg van de Staat zijn toevertrouwd kunnen worden gedwongen tot een medische behandeling. Een verontrustende redenering die bepaalde herinneringen oproept waar historicus Lou de Jong boekenkasten over heeft volgeschreven. Een chirurg is hierover zo kwaad geworden dat zij voornoemde justitiële arts voor het medisch tuchtcollege wil sleuren. Dat gaat echter niet omdat de namen van de artsen door justitie niet worden vrijgegeven. Ook niet aan de advocaten.
            Hoe dan ook, de meest kwetsbare stateloze wordt het elementaire recht op de lichamelijke integriteit ontzegd. En dat allemaal omdat Teevens politiek niet meer nieuwe stervende gedetineerden wil en zich bovendien niet laat chanteren. Een kille politieke afweging verpakt in een ‘zorgplicht’ van de Staat wint het van een grondwettelijk recht op lichamelijke integriteit. En Heleen Dupuis? Die geeft geen commentaar.

Harry Veenendaal

Download artikel als PDF

Advertentie