Staatssecretaris Fred Teeven (Veiligheid en Justitie) bezuinigt 85 miljoen euro op de gesubsidieerde rechtsbijstand. Het aantal toevoegingen voor de advocatuur gaat daardoor met 17 procent omlaag. De uurvergoeding van een advocaat in bewerkelijke zaken gaat omlaag van 104 naar ongeveer 70 euro. De besparing moet in 2018 gerealiseerd zijn.
Dat schrijft Teeven aan de Tweede Kamer. Teeven wil de besparingen realiseren door een verplichte selectie aan de poort. Bij ieder verzoek om bijstand moet een rechtzoekende aantonen dat de inschakeling van een advocaat noodzakelijk is. Een eerstelijns functionaris van het Juridisch Loket beoordeelt of er geen andere manier is om een geschil op te lossen.
Geschillencommissie
Teeven wil consumenten- en huurgeschillen grotendeels uitsluiten van de gesubsidieerde rechtsbijstand. Volgens hem is het voor burgers goed mogelijk om voor dit soort zaken een verzekering te sluiten. Bovendien kunnen zij een beroep doen op geschillencommissies. De staatssecretaris kondigt aan dat de jaarlijkse indexering van de vergoedingen aan advocaten tijdelijk vervalt. Hij schrapt daarnaast de financiële tegemoetkoming van 18,74 euro voor administratieve kosten in civiele en bestuursrechtelijke zaken.
Maximumtarieven
Een andere maatregel die besparingen moet opleveren is dat er een draagkrachttoets komt voor piketzaken. Teeven wil af van de automatische toevoegingen die doorlopen voor de gehele duur van de strafvervolging, ook voor verdachten met een hoger inkomen. Verder laat Teeven onderzoeken of tarieven van advocaten aan een maximum gebonden kunnen worden. In veelvoorkomende procedures kunnen maximumtarieven de rechtshulp door advocaten betaalbaar houden, aldus Teeven. Ook voor burgers die niet in aanmerking komen voor een overheidsbijdrage.
Lagere inkomensgroepen
In 2012 gaf het ministerie van Veiligheid en Justitie 495 miljoen euro uit aan de gesubsidieerde rechtsbijstand. Enkele maanden geleden werd al bekend dat Teeven hierop flink wil bezuinigen. PvdA-leider Diederik Samsom vond dat toen, na eerdere bezuinigingen op de rechtsbijstand, een brug te ver. Teeven hoopt dat zijn maatregelen voor de coalitiepartij nu acceptabel zijn, doordat hij het bezuinigingsbedrag heeft verlaagd van 115 miljoen naar 85 miljoen euro. Volgens hem heeft hij de lagere inkomensgroepen ook ontzien. De eigen bijdrageregeling wordt in het voorstel vereenvoudigd. Van de vijf inkomenscategorieën blijven er drie over.
Selectie
De staatssecretaris onderzoekt nog of er voor de advocatuur een rol weggelegd is bij de selectie van zaken aan de poort. De functionaris die moet bepalen of een toevoeging noodzakelijk is, zou of een advocaat of een andere juridische professional kunnen zijn. Drie proefprojecten, die in het laatste kwartaal van 2013 starten, moeten dat uitwijzen.
Toegang rechter
D66 reageerde vrijdag afwijzend op de bezuinigingsplannen van Teeven. ‘Hij durft dit “vernieuwing” te noemen, ik noem het afbreken,’ zei fractiewoordvoerder Gerard Schouw. Volgens hem wordt de toegang tot de rechter voor burgers met een smalle beurs wel degelijk bemoeilijkt.
Maarten Bakker