Wat dreigde in het toezichtdebat? Het toezichtmodel vervat in de derde nota van wijziging (staatsbenoeming; rechtstreeks toegang tot individuele dossiers) bestrijden wij al jaren. Ook hebben wij direct de vraag gesteld waarom het ministerie van Veiligheid en Justitie dit nieuwe model wenst. De Nederlandse Orde van Advocaten heeft de kwaliteit van het toezicht volgens het bestaande model willen laten beoordelen door de onafhankelijk rapporteur mr. Rein-Jan Hoekstra. Zijn eindrapportage volgt eind dit jaar. De coalitiepartijen in de Tweede Kamer dreigden de rapportage niet te willen afwachten en wensten eenvoudigweg vóór het door ons bestreden model te stemmen.
Na een hoorzitting op 9 oktober met mr. Hoekstra, waarin hij zich in zijn algemeenheid positief heeft uitgelaten over de toenemende kwaliteit van het huidige toezicht, is alsnog besloten (ook door de coalitiepartijen) dat gewacht wordt op zijn eindrapportage. Aan de minimale eisen van zorgvuldigheid lijkt door de coalitie alsnog te worden voldaan (op initiatief overigens van de oppositie). Met welke kleinigheid ben je in dit tijdsgewricht tevreden?Professor. mr. Ernst Hirsch Ballin nam vorige week het woord: ‘Laat de politieke meerderheid van gisteren over belangrijke thema’s voorzichtig zijn met de politieke minderheid (van gisteren en) van vandaag. Wees waakzaam en drijf niet op de golven van vandaag.’
Dat geldt niet alleen voor de toezichtdiscussie, maar ook voor het komende debat omtrent de gefinancierde rechtshulp met de verregaande bezuinigingsvoorstellen. Ik herlas het Zwarte Ars Aequi-nummer De Balie: Een leemte in de rechtshulp (juni 1970). Na invoering van de nu gepresenteerde plannen zal over vijf jaar een vergelijkbaar Ars Aequi-nummer verschijnen. Wij hebben er veertig jaar over gedaan om dat te voorkomen. Ik roep op er alles aan te doen om dat wat ten behoeve van onze huidige en toekomstige cliënten die afhankelijk zijn van gefinancierde rechtshulp is opgebouwd te behouden. Dat verbetering voor hen er nu niet inzit, is in het huidig tijdsgewricht niet alleen invoelbaar maar ook aanvaardbaar. Afbraak geeft echter blijk van gebrek aan compassie en gebrek aan historisch besef.