De oproep van vijf bestuursvoorzitters van advocatenkantoren van om de opleiding van juristen te verbreden kan op bijval en kritiek rekenen.
‘Het ontbreekt aan een analyse van het probleem dat ten grondslag zou liggen aan de voorgestelde wijzigingen,’ schreef advocaat Cees van de Sanden (Van de Sanden Advocatuur & Mediation) dinsdag in NRC Handelsblad als reactie op de oproep om de master rechten ook toegankelijk te maken voor wie een andere bachelor heeft afgerond.
‘Er wordt in het artikel slechts met een enkel woord verwezen naar een “oproep van experts in het Advocatenblad”, zonder dat blijkt wat nu precies het probleem is.’
‘Verder ontbreekt het cliëntperspectief volledig. Vermeldenswaardig is het onderzoek dat enkele jaren geleden door de Rabobank werd uitgevoerd naar de behoeften van het bedrijfsleven op dit gebied. Hierin werd geconstateerd dat het huidige leersysteem van vier jaar juridische opleiding gevold door 3,5 jaar beroepsopleiding met begeleiding door een patroon “een gedegen basis legt voor het beroep”. ‘
Wel erkent Van de Sanden dat voor de advocaat ‘niet-juridische kennis en vaardigheden van groot belang zijn. Maar hij wordt primair voor zijn juridische kennis ingeschakeld.’ Minder opleiding leidt tot minder kennis van het recht en ’daar zitten cliënten niet op te wachten, net zomin als hartpatiënten verwachtingsvol zullen uitkijken naar een chirurg die meer verstand heeft van politicologie dan van cardiologie.’
Ook op de LinkedIn groepen van het Advocatenblad en de Orde zorgde de oproep voor discussie. Zo gaf Elout Korevaar (Hoeberechts Advocaten en assistent professor aan de Universiteit Leiden) de auteurs tot op zekere hoogte gelijk: ‘Enkele algemene vakken als wetenschapsfilosofie, logica en ethiek heb ik in mijn vakkenpakket gemist. Tegelijkertijd constateer ik dat veel van de huidige afstudeerders over onvoldoende juridische vaardigheden beschikken, zoals het lezen en interpreteren van uitspraken en het zoeken van vakliteratuur die nog niet digitaal ontsloten is. Een éénjarige master is mijns inziens te kort om deze vaardigheden aan te leren, zeker als de student tijdens deze periode ook nog de verschillen tussen bestuurs-, straf-, civiel, internationaal en Europees recht moet leren.’
Dat de bestuursvoorzitters de meerwaarde van generalisten benadrukken, noemt Antoinette Kouwenaar-de Coninck (Kouwenaar Advocatuur) ‘verfrissend. Heden ten dagen wordt er zo op het hebben van een specialisme gehamerd. Ook in de toevoegingspraktijk wordt het steeds moeilijker gemaakt om een algemene rechtspraktijk te voeren. Dit neemt niet weg dat een advocaat wel over de benodigde juridische, vakinhoudelijke kennis en expertise moet beschikken om kwalitatief goede dienstverlening te kunnen bieden. Ik vraag me dan ook af of een juridische master van een jaar (die goeddeels wordt besteed aan het schrijven van een eindscriptie) en een verzwaarde parttime beroepsopleiding, voldoende basis hiervoor bieden. Misschien kan een zogenaamd overjangsstudiejaar voorafgaand aan de master dit gat dichten.’
Gilles Beydals (Beydals Mungroop Klokkers advocaten) onderschrijft dat een advocaat ook bij andere kennis gebaat is. ‘Anderzijds is het onvoldoende, indien iemand een niet-juridische bachelor heeft en slechts een master van één jaar, die juridisch is. Dit is mijns inziens ook zo, indien in de bachelor een juridisch keuzevak zit. Wij hebben net een uitgebreide beroepsopleiding gekregen, die ook voor de toekomst voldoende kwaliteit moet garanderen. Indien er vervolgens instromers komen, die een veel geringere juridische basiskennis hebben, zagen we de poten onder de stoel van de nieuwe beroepsopleiding weg.’
Volgens Hans Voorhoeve, loopbaancoach en specialist in juridische werving en selectie, loopt de zogeheten ‘T-Shaped Lawyer’ al lang rond op de topkantoren. ‘Ambitieuze studenten hebben vaak twee studies gedaan of tenminste hun vakkenpakket uitgebreid met niet-juridische examens en een aantal pittige stages achter de rug. Bij de grote kantoren krijgen ze daarna nog een aanvullende studie/stage. De besten zijn dus al redelijk T-shaped zou je zeggen.’
Tekst: Mark Maathuis