De Nederlandse Orde van Advocaten heeft het thema van het jaarcongres voor de advocatuur bekendgemaakt. Het thema van 2014 is rechtsstaat in recessie. Volgens de Orde verkeert niet alleen de economie, maar ook de rechtsstaat in zwaar weer.
De Orde zegt zich zorgen te maken over de toegang tot de rechter door onder meer verhoging van de griffierechten en bezuinigingen op de rechtsbijstand. Deze ontwikkeling en economische bedreigingen als toenemende concurrentie in de juridische markt roepen volgens de Orde de vraag op hoe de advocatuur zich staande moet houden tussen de overheid die recht ziet als economische factor en de cliënt die meer alternatieven voor de advocatuur ontdekt.
Plaatsvervangend algemeen deken Bart van Tongeren: ‘De Orde ziet op dit moment ontwikkelingen die de rechtsstaat en de advocatuur onder druk zetten. Zo is er een dreigende aantasting van de onafhankelijkheid van de advocatuur, de toenemende “efficiencyslagen” binnen het rechtsbedrijf en de maatregelen met betrekking tot gefinancierde rechtsbijstand. Wij vinden dat verworvenheden op rechtsstatelijk terrein, juist in een economische crisis, eerder zouden moeten worden gekoesterd dan moeten worden aangetast. Wees zuinig met het bestaande stelsel van toegang tot het recht omdat juist nu de behoefte groot is aan een goede rechtsbescherming voor iedere burger. ’
Er is volgens Van Tongeren momenteel sprake van een door het kabinet sterk financieel gedreven agenda: ‘Niet vreemd in tijden van recessie, maar de bezuinigingsdrift moet fundamentele verworvenheden niet aantasten. Vanuit de politiek maar ook vanuit de rechtspraak en de samenleving nemen we geluiden waar dat (in zijn algemeenheid) de bezuinigingsmaatregelen een aantasting kunnen vormen van de rechtsstaat. En deels gebeurt het al. Denk bijvoorbeeld maar aan de verhoogde griffierechten, waardoor mensen niet snel meer de gang naar de rechter kunnen maken. Daarnaast heeft een rechtsstaat ook onderhoud nodig anders raakt die sleets en komen er scheuren in het mooie monumentale bouwwerk.‘
Bart van Tongeren is er gezien de reacties vanuit de balie van overtuigd dat het thema advocaten aanspreekt: ‘Iedere advocaat speelt een unieke rol in het goed functioneren van de democratische rechtsstaat. De advocaat neemt een bijzondere positie in en is daarvoor toegerust met privileges ten dienst van zijn cliënt. Of je nu als strafrechtadvocaat “tegenspeler” bent van het Openbaar Ministerie, als vreemdelingenadvocaat een illegaal bijstaat of als advocaat een zakelijk geschil beslecht, elke advocaat fungeert daarin op basis van de professionele kernwaarden. Er is een grote diversiteit binnen de advocatuur, maar de unieke positie die elke advocaat binnen de rechtsstaat inneemt delen we met elkaar. Die verbinding komt in het thema rechtsstaat naar mijn mening goed terug.’
Het jaarcongres van de Orde heeft plaats op 26 september in Bussum. Ferry Mingelen zal er een debat leiden, andere sprekers worden later bekendgemaakt. Eind deze maand lanceert de Orde de jaarcongressite www.jaarcongres.advocatenorde.nl. Advocaten ontvangen daarover een e-mail via de Orde.
Van Tongeren verwachten veel prikkelende discussies. ‘De voortekenen zijn goed als je kijkt naar de reacties die we krijgen. We willen onze achterban uitdagen hun mening te laten horen over actuele onderwerpen die met de rechtsstaat en met hun eigen beroep te maken hebben. Hun opinie is belangrijk voor ons. Ik kijk uit naar een inhoudelijke, nuttige maar bovenal spannende middag waar hopelijk nog lang over nagepraat wordt.’