De bezuinigingen van de Britse regering op de rechtsbijstand hebben enkele dagen geleden voor chaos gezorgd in een Londense rechtbank. Een rechter zag zich genoodzaakt om vijf van fraude betichte verdachten te ontslaan van rechtsvervolging omdat er geen advocaten bereid waren gevonden zich tegen de gereduceerde tarieven te verdiepen in een complexe fraudezaak. Justitie vreest dat er meerdere processen moeten worden uitgesteld of zelfs afgelast. De rechtshulpvergoedingen zijn met dertig procent verlaagd.
Rechter Anthony Leonard zat er klaar voor, de jury was ingezworen en vijf mannen stonden in hun zondagsbest in het verdachtenbankje van Southwark Crown Court. Maar waar waren de advocaten? Op de plek waar de verdediging moest zitten, bevond zich slechts één Queen’s Counsel, Alex Cameron. Deze strafpleiter, toevallig de oudere broer van de Britse premier, verklaarde dat een eerlijk proces onmogelijk was omdat geen advocaat deze zaak wilde doen. Er waren zeker zeventig ‘barristers’ benaderd. Omdat zij als zelfstandigen werken, kunnen ze werk weigeren. Deels deden ze dat in dit geval uit protest en deels wegens de verhouding werk-verdiensten.
De aanklager wilde de zaak verdagen maar de rechter oordeelde dat er geen reële kans was dat er advocaten konden worden gevonden. Deze massale werkweigering maakt deel uit van een reeks acties tegen de bezuinigingen. Naast de genoemde verlaging van de rechtshulp is ook de inkomenstest aangescherpt om te bepalen wie er recht heeft op rechtsbijstand. Wie meer dan 37.500 pond (45.700 euro) per jaar verdient moet voortaan zijn eigen advocatenkosten betalen. Bovendien hebben minder bedeelde verdachten niet langer de vrijheid hun eigen advocaat te kiezen.
Minister van Justitie Chris Grayling heeft erop gewezen dat het Britse rechtsysteem een van de duursten ter wereld is. In totaal zou de onderhavige zaak, waarbij het ging om een fraude van vijf miljoen pond (zes miljoen euro), 8,5 miljoen pond (10.4 miljoen euro) hebben gekost. Naar zijn mening kunnen advocaten nog steeds een goede boterham verdienen. Hij wees erop dat een ervaren advocaat in dit fraudeproces zo’n 100.000 pond (122.000 euro) had kunnen vangen en beginnende advocaat 60.000 pond (73.000 euro). Het uurinkomen is afhankelijk van de tijd die ze erin steken.
Patrick van IJzendoorn