Kroongetuige DNA. Onzichtbaar spoor in spraaakmakende zaken (De Bezige Bij, 2014) biedt leerzaam inkijkje in forensisch onderzoek.
Al die jaren bood het DNA-profiel van dat ene schaamhaartje hoop dat de zaak opgelost zou worden.’ Zeventien jaar moest de moeder van de in 1993 vermoorde Andrea Luten wachten. Toen werd inderdaad in de tot dan uitzichtloze moordzaak een DNA-match gevonden. ‘Kippenvelmomenten’ noemt Lex Meulenbroek het vinden van zulke DNA-matches. ‘Ook voor de deskundige zelf is het telkens weer fascinerend dat iets wat je niet kunt zien, horen, ruiken, voelen en proeven zo cruciaal kan zijn voor het oplossen van misdrijven.’
Deskundige biologische sporen en DNA-onderzoek bij het Nederlands Forensisch Instituut Meulenbroek en tekstschrijver Paul Poley stelden een indrukwekkend overzicht samen van zaken waarin DNA doorslaggevend bleek. In hun boek Kroongetuige DNA. Onzichtbaar spoor in spraakmakende zaken beschrijven ze aan de hand van geruchtmakende misdrijven levendig hoe het vakgebied zich de afgelopen decennia ontwikkelde. Ze reconstrueren zaken vanaf de ontdekking van het DNA-profiel in september 1984 door de Britse geneticus Alec Jeffreys. Zo komt de moord op Marianne Vaatstra (1999) voorbij, maar ook de zaak-Dover (2000) waarbij 58 dode, illegale Chinezen in een container werden gevonden. DNA-sporen op de tomatenplantjes in een Rotterdamse loods hielpen bij het oprollen van de voor het transport verantwoordelijke bende.
DNA pleitte keer op keer verdachten vrij en verbond schuldigen aan het misdrijf. ‘Het resultaat van het sporen- en DNA-onderzoek is in feite de stem van degene die niets meer kan zeggen,’ haalt Meulenbroek een rechercheur aan. Maar de deskundige relativeert ook: DNA is geen bewijs. DNA-sporen moeten altijd bekeken worden in samenhang met getuigenissen en resultaten uit ander onderzoek. In het slotwoord leggen kenners uit waarom de rol van DNA-sporen in het strafrecht zal groeien. Een must-read voor de leek in het DNA-onderzoek. Leerzaam voor de kenner.
Robert Stiphout