De drie mediationvoorstellen van Kamerlid Ard van der Steur (VVD) hebben flinke kritiek gekregen van de Afdeling advisering van de Raad van State. In een advies dat dinsdag 3 juni openbaar werd gemaakt, raadt de Afdeling aan de voorstellen te heroverwegen. Van der Steur heeft laten weten dat het advies heeft geleid tot verdere aanpassingen van de voorstellen.
De drie mediationvoorstellen dreigen volgens de Raad van State hun doel voorbij te schieten. In plaats van tot dejuridisering leiden ze tot juridisering. In gevallen waarin mediation geen resultaat heeft, zullen ze leiden tot vertraging en kostenverhoging. Daarbij zou volgens het advies meer aandacht besteed moeten worden aan de nu al bestaande wettelijke regels en zelfregulering door de mediationbranche. In de toelichting bij de wetsvoorstellen wordt volgens de Raad van State onvoldoende gemotiveerd waarom de bestaande regels tekort schieten. Daar komt bij dat de wetsvoorstellen de toegang tot de rechter kunnen beperken, volgens de Afdeling. Advies: heroverweging van de voorstellen.
Een oplossing getroffen tussen partijen, eventueel met behulp van een onafhankelijke derde, heeft volgens de Raad van State de voorkeur boven een gang naar de rechter. Maar de bedoeling om druk uit te oefenen op partijen om aan mediation deel te nemen, in bepaalde gevallen niet of niet geheel vrijwillig, verhoogt de kans op mislukking volgens de Afdeling.
De Raad voor de rechtspraak stelde in een advies van 26 juni 2013 dat mediation niet moet worden verplicht. De Algemene Raad van de Nederlandse Orde van Advocaten nam dat standpunt in een zienswijze van 31 januari 2012 ook al in. Pas als beide partijen heil zien in deze vorm van geschiloplossing start de mediation in eigenlijke zin, dat wil zeggen op basis van wederzijdse vrijwilligheid, aldus de Orde.
De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) is daarentegen blij met de voorstellen. De beroepsorganisatie ziet bij de uitbreiding van mediation een bijzondere plek weggelegd voor de notaris. ‘De notaris is vanuit zijn beroep onpartijdig en onafhankelijk en dus bij uitstek geschikt als mediator’, aldus de KNB in een persbericht van 4 juni.
De Mediatorsfederatie Nederland (MFN) liet weten op korte termijn te komen met een officiële reactie op het advies van de Afdeling advisering van de Raad van State.
Volgens Kamerlid Ard van der Steur staat voorop dat mediation voor veel geschillen een snelle, efficiënte en voor partijen betere oplossing zou zijn dan de traditionele rechtspraak. Het Kamerlid meldt dat het advies van de Raad van State en overleg met de Mediatorsfederatie Nederland heeft geleid tot verdere aanpassing van de wetsvoorstellen. ‘Het wetsvoorstel inzake het bestuursrecht voorziet niet meer in een algemene verplichting te motiveren waarom mediation niet is gebruikt, de wetsvoorstellen zijn vereenvoudigd’, aldus Van der Steur.
Het Kamerlid ziet mogelijkheden voor advocaten die registermediator willen worden en verwacht ook dat er een interessante markt ontstaat voor gespecialiseerde advocaten die cliënten in een mediation begeleiden.
Met de drie voorstellen, die op 4 juni naar de Tweede Kamer zijn gestuurd, wil Van der Steur bewerkstelligen dat rechtzoekenden vaker naar een mediator stappen. Zo wil hij dat mediation in het burgerlijk recht en in het bestuursrecht in de wet wordt verankerd. In het burgerlijk recht moeten partijen dan voorafgaand aan een civielrechtelijke procedure mediation overwegen. In een groot aantal civiele procedures wordt ook de rechter verplicht om verwijzing naar mediation te overwegen. En de registermediator moet volgens Van der Steur aan nieuw vastgestelde kwaliteitswaarborgen en uitgangspunten gaan voldoen.
Sabine Droogleever Fortuyn