Hoewel Nederland volop rechtsmacht bezit om de verdachten van de aanslag in de Oekraïne op vlucht MH17 zelf te berechten, heeft vervolging door het International Criminal Court (ICC) ook voordelen voor de Nederlandse regering. Dat meent advocaat Mischa Wladimiroff uit Den Haag. Berechting van de verdachten door het Internationaal Strafhof voorkomt dat de spanningen in de relatie tussen Den Haag en Moskou nog verder oplopen.
Mischa Wladimiroff, internationaal strafrecht expert, ziet verschillende wegen waarlangs de verdachten van de catastrofale aanslag op de Maleisische Boeing vervolgd kunnen worden. ‘Op regeringsniveau zal men ongetwijfeld even willen nadenken over vervolging door het ICC’, zegt hij.
Als verdachten voor de aanslag op het Maleisische vliegtuig worden opgepakt, ligt het voor de hand dat Nederland zelf tot vervolging overgaat. ‘Nederland heeft zeker rechtsmacht omdat bij dit delict Nederlandse belangen zijn geschaad. Denk aan het grote aantal Nederlandse slachtoffers.’ Omdat het neerschieten van een passagiersvlucht juridisch aan te duiden is als een oorlogsmisdaad, hoeft er volgens Wladimiroff niet eens sprake te zijn van een Nederlands belang. ‘In dat geval komt de Nederlandse staat mondiale rechtsmacht toe.’
In een rechtszaak tegen de verdachten van de aanslag komt de rol van Rusland zeker aan de orde. Dit zal aangezwengeld worden door het Nederlandse OM, indien de zaak dient bij een Nederlands gerecht. Omdat het OM rechtstreeks valt onder de Nederlandse staat, zou dat de verhoudingen tussen de Nederland en Rusland weer verder op de proef stellen, aldus Wladimiroff. ‘De regering zal toch ook de Nederlandse belangen in de contacten met Rusland in haar afwegingen willen meenemen. Dat zagen we de afgelopen dagen ook al in de voorzichtige koers die ze vaart.’ Als de regering de vervolging van de verdachten aan het ICC in Den Haag overlaat, wordt de Nederlandse relatie met Rusland minder belast.
Advocaat Geert-Jan Knoops uit Amsterdam, eveneens expert op het gebied van het internationaal strafrecht, is het met Wladimiroff eens dat de keuze voor de nationale of internationale weg bij de vervolging van de aanslagplegers een ‘rechtspolitieke’ keuze is. Hij ziet echter als complicatie dat Nederland, vanwege een juridisch-technische reden, niet zelf bij het ICC de vervolging van de verdachten kan inroepen. Het kabinet zou Oekraïne, volgens Knoops, moeten vragen dit te doen.
Maarten Bakker