Braziliaanse mensenrechtenactivisten werden de dag voor de wereldbekerfinale gearresteerd. Onder hen advocaat Eloisa Samy. Volgens de Orde van Advocaten van Rio werd zij ten onrechte geïdentificeerd met haar cliënten.
De krantenkoppen na het wereldkampioenschap voetbal in Brazilië ademden opluchting. ‘Het mooiste WK ooit,’ kopte NRC Handelsblad de maandag na de finale, en: ‘Chaos blijft uit, trots overheerst.’ Die chaos was onder meer uitgebleven doordat 26 activisten uit Rio de Janeiro, Porto Alegre en São Paolo de ochtend voor de bekerfinale van hun bed waren gelicht en overgebracht naar een detentiecen-trum in Rio de Janeiro. Ze werden verdacht van het vormen van een gewapende bende. Bij de arrestaties werden gasmaskers, spandoeken en een vuurwapen in beslag genomen.
De methode werd in de aanloop naar het WK vaker gebruikt volgens Júlio da Silveira Moreira, voorzitter van de International Association of People’s Lawyers. ‘Het probleem is: als je mensen op die grond arresteert, moet je ook aangeven welk misdrijf je met de arrestatie denkt te voorkómen. Maar dat is niet gebeurd.’
Eén van de arrestanten was mensenrechtenadvocaat Eloisa Samy uit Rio de Janeiro. Haar telefoon en computer waren een maand eerder al in beslag genomen. De Orde van Advocaten van Rio noemde haar arrestatie ‘absurd’ en betwistte de rechtmatigheid van het arrestatiebevel. ‘Het argument was dat er in de toekomst geweld gepleegd zou worden bij veronderstelde demonstraties waartoe was opgeroepen,’ vertelt João Padua, voorzitter van de Ordecommissie die opkomt voor de rechten van advocaten. ‘Activisten hadden op Facebook inderdaad opgeroepen tot demonstraties bij de finale. Maar niemand kon weten of, en waarom die zouden uitlopen op geweld. Die beslissing was dus een vorm van waarzeggerij. Een grondwettelijke basis was er niet.’
En al zeker niet voor de arrestatie van een advocaat, aldus Padua. ‘Samy zou deel uitmaken van een groep gewelddadige demonstranten. Voor zover wij weten treedt ze inderdaad op voor sommige demonstranten en staat ze sympathiek tegenover hun zaak. Maar er is geen enkel bewijs dat ze zelf ook geweld zou hebben gebruikt.’
Het gemak waarmee Samy werd vereenzelvigd met haar cliënten is zorgelijk, vindt Padua. ‘Ik heb dat ook bij de rechter onder de aandacht gebracht: ze moeten er beter over nadenken voordat ze een advocaat arresteren.’
Het gesprek met Padua wordt onderbroken als hij een telefoontje krijgt van de rechter: Samy zal de volgende dag worden vrijgelaten.
Tatiana Scheltema