Het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) gaat zaken waarbij mensenrechten in Nederland in het geding zijn aanbrengen bij de rechter. Hiertoe roept ze een speciaal ‘litigation’ project in het leven. Eind dit jaar zal waarschijnlijk de eerste zaak dienen.
‘Bij mensenrechten wijzen we in Nederland vaak naar het buitenland, maar hier is ook nog niet alles op orde’, zegt advocaat Jelle Klaas. Hij is door het NJCM aangesteld als projectleider voor het Public Interest Litigation Project (PILP). ‘We richten ons op strategisch procederen, waarbij we een oordeel van de rechter vragen. Zo’n juridische traject kan onderdeel zijn van een bredere lobby in de politiek en de media. In de Angelsaksische wereld is “strategic litigation” een bekend fenomeen. Denk aan de rechtszaken die in de Verenigde Staten zijn gevoerd voor de burgerrechten of tegen de gevangenis Guantánamo Bay.’
Het PILP zal bij het procederen een regisserende rol op zich nemen. Inhoudelijke en mogelijk financiële steun zal vooral komen van non-gouvernementele organisaties. De juridische kennis en de proceservaring moet worden geleverd door grotere advocatenkantoren die zaken pro bono (gratis) op zich willen nemen. ‘In de VS zie je ook dat grote kantoren hun naam, om verschillende motieven, graag verbinden aan een zaak’, zegt Jelle Klaas.
Klaas: ‘We verwachten dat daar bij de kantoren in Nederland ook interesse voor is. Op brainstormsessies was er uit de hoek van advocaten veel belangstelling om hun diensten aan te bieden, zonder dat er gesproken werd over een vergoeding.’
De thema’s waarop PILP zich richt, zullen het individuele niveau overstijgen. Ze overweegt met een rechtszaak aandacht te vragen voor de schending door de Nederlandse overheid van de mensenrechten van woonwagenbewoners. Daarnaast oriënteert PILP zich onder meer op zaken op het terrein van vrouwenrechten, privacy en het milieu. ‘Het zullen veelal civiele zaken zijn, hoewel een procedure bij de bestuursrechter ook mogelijk is’, zegt projectleider Jelle Klaas. Over twee weken gaat de website van PILP online.
Maarten Bakker