Het ministerie van Veiligheid en Justitie loopt het gevaar teveel vrijheid op te offeren in de strijd om de veiligheid te beschermen. Dat gevoel heeft algemeen deken van de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) Walter Hendriksen bij het lezen van de begroting van Veiligheid en Justitie 2015, zo schrijft hij in een brief van 9 oktober aan de voorzitter van de Eerste Kamer.Bijlage:
De Eerste Kamer bespreekt op dinsdag 14 oktober tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen de Miljoenennota en de Rijksbegroting. In een brief (zie bijlage) van 9 oktober aan de voorzitter van de Eerste Kamer vraagt Walter Hendriksen, algemeen deken van de NOvA, de Eerste Kamer om ook aandacht te besteden aan de grondrechten van de burger en de rechtsstaat in het algemeen.
Algemeen deken van de Nederlandse Orde van Advocaten Walter Hendriksen uit zijn zorgen over de toegang tot het recht, ‘zeker voor mensen die moeite hebben om rond te komen. (..) De toegang tot het recht moet er niet alleen zijn voor hen die het kunnen betalen.’
In het kader van deze toegang tot het recht noemt Hendriksen de voorgenomen bezuinigingen op gefinancierde rechtsbijstand. ‘De Orde blijft zich inspannen voor het behoud van het stelsel en de toegang tot het recht.’ En ook de voorgenomen verdere verhoging van de griffierechten, van 32 miljoen euro, baren de algemeen deken zorgen.
Privacy
De begroting van Veiligheid en Justitie over het jaar 2015 riep bij Hendriksen het gevoel op dat om veiligheid te beschermen, vrijheid wordt opgeofferd. ‘In dit kader kan de aangekondigde versterking van de strafrechtelijke en bestuursrechtelijke aanpak van jihadisten er mogelijk voor zorgen dat in de toekomst de rechten van burgers, ook de onschuldigen, blijvend worden aangetast. Waar ligt de grens bij inbreuken op de privacy van iemand en zijn omgeving?’ De algemeen deken pleit er dan ook voor om zorgvuldig om te gaan met wetgeving om jihadisten aan te pakken. ‘Zorgvuldigheid die misschien iets meer tijd zal kosten in het voorbereidingstraject van een wetsvoorstel, maar er wel voor zal zorgen dat er goede wetgeving komt. Wetgeving die zoveel mogelijk recht doet aan de grondrechten van burgers.’
Ook merkt de algemeen deken op dat ‘privacy’ (het thema, noch het woord zelf) niet in de begroting wordt genoemd. ‘In mijn optiek is privacy onlosmakelijk verbonden met onze hedendaagse rechtsstaat. Het verbaast mij daarom dat in de begroting geen overwegingen zijn opgenomen ten aanzien van het waarborgen van grondrechten en de privacy.’
Hendriksen noemt plannen in de begroting van Veiligheid en Justitie voor het jaar 2015 die volgens hem vanuit de repressieve kant van met name het strafrecht worden benaderd. De verregaande bevoegdheden van de politie om computers te hacken, de mogelijkheid om verdachten die hun straf hebben uitgezeten levenslang onder toezicht te stellen en de te gehaaste herziening van het Wetboek van Strafvordering dreigen de grondrechten van burgers naar de achtergrond te verdringen.
Debat
De Eerste Kamer maakt een onmiskenbaar onderdeel uit van ons staatsbestel en daarmee de rechtsstaat, benadrukt Hendriksen. ‘De kwaliteit van wetgeving wordt door Uw Kamer getoetst op rechtmatigheid, uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid.’ De Orde van Advocaten heeft volgens Hendriksen een rol als ‘luis in de pels’ en moet vaak op wetsvoorstellen wijzen die ‘naar haar oordeel, geen goede gevolgen hebben’.
Het is volgens Hendriksen van belang dat het maatschappelijk debat over de rechtsstaat op de agenda blijft staan. ‘Daarom denk ik nog vaak terug aan de expertmeeting die Uw Kamer op 4 februari 2014 over de staat van de rechtsstaat heeft gehouden. Alsmede aan de diverse nuttige inbrengen van de sprekers. Hierbij spreek ik dan ook de hoop uit dat Uw Kamer dit nog vaker zal organiseren. Er is hier blijvende behoefte aan.’
Sabine Droogleever Fortuyn
