‘Sri Lanka verandert in een crypto-militaire, autoritaire staat,’ schreef de Sri Lankaanse Orde van Advocaten. Deken Upul Jayasuriya wordt persoonlijk bedreigd.
De persrichtlijn voor ngo’s is een grove schending van grondrechten in Sri Lanka, en tekent het groeiend gebrek aan checks-and-balances in onze maatschappij,’ aldus de Bar Association of Sri Lanka (BASL). De BASL maakt zich ook zorgen over het toenemend geweld door politie (het afgelopen jaar stierven 33 arrestanten in de cel), politieke benoemingen van rechters, en de tegen-werking die een onafhankelijke onderzoekscommissie naar corruptie in regeringskringen ondervindt.
Daarmee neemt deken Upul Jayasuriya van de BASL het op tegen de machtige familie Rajapaksa. President Mahinda Rajapaksa en zijn broers Gotabhaya, Basil en Chamal (respectievelijk minister van Defensie, Economische Ontwikkeling en voorzitter van het parle-ment) bekleden sleutelposities in het landsbestuur. Andere familieleden – neven, nichten, ooms – staan aan het hoofd van luchtvaart- en mediabedrijven.
‘Onze lijn is non-conform met die van de powers that be,’ grinnikt Jayasuriya via Skype, terwijl hij in zijn auto door het drukke verkeer van de Sri Lankaanse hoofdstad Colombo raast. Maar de gevolgen voor hem persoonlijk zijn serieus. Sinds de verklaring op de site van de BASL wordt Jayasuriya hinderlijk gevolgd door mannen op motors. Hij diende een klacht in bij de politie en vroeg de hoofdcommissaris om bescherming. ‘Hij zei: die kan ik niet geven, maar ik verzeker je dat je niks overkomt.’
Jayasuriya werd vorig jaar verkozen tot landelijk deken na een verkiezingscampagne waarin hij fel van leer trok tegen de manier waarop Shirani Bandaranayake, de president van de Hoge Raad, uit haar ambt was gezet. De afzettingsprocedure van de hoge rechter volgde op een aantal arresten die ongelukkig uitvielen voor de regering van president Mahinda Rajapaksa. ‘Haar oordeel in een zaak over de besteding van honderd miljoen dollar ontwikkelingsgeld was de druppel,’ vertelt Jayasuriya. Volgens de Hoge Raad moest dat geld door de lokale gemeenschappen worden verdeeld, en niet door de minister van Economische Ontwikkeling, de broer van de president.
De BASL weigerde om Bandaranayakes opvolger, Moran Peiris, te erkennen. En ook over de benoeming van een andere hoge rechter, Priyantha Jayawardena, ‘iemand zonder ervaring in de rechterlijke macht, voormalig bedrijfsconsultant en adviseur van de broer van de president’ is de deken zeer kritisch.
Jayasuriya erkent dat zijn optreden politieker is dan je van juristen zou mogen verwachten. Maar hij moet wel, zegt hij. Zo mengt de BASL zich in het debat over de pogingen van president Rajapaksa om voor een derde termijn te worden verkozen in strijd met de grondwet. ‘Die discussie loopt hoog op, dus hebben we een externe expert, professor Suri Ratnapala van de Universiteit van Queensland gevraagd om zijn mening te geven. We zien het als onze plicht om mensen te informeren.’