Bij het maken van de plannen voor het project ‘Modernisering Wetboek van Strafvordering’ is te weinig aandacht voor de werkelijke problemen van een stroperige rechtspleging en de mogelijkheden tot het wegnemen daarvan. Dat is een van de conclusies van de adviescommissie strafrecht van de Nederlandse orde van advocaten (NOvA).
Deze zomer kondigde Ivo Opstelten, minister van Veiligheid en Justitie (VVD) aan dat hij met negentien wetsvoorstellen het Wetboek van Strafvordering (Sv) wil aanpassen. Over de wijze waarop dit project exact inhoud zal krijgen, vindt op dit moment nog volop discussie plaats. De adviescommissie strafrecht van de NOvA heeft de algemene raad geadviseerd over de plannen en heeft er kritische kanttekeningen bij geplaatst. De NOvA vindt het belangrijk dat hier in een vroeg stadium aandacht voor is.
De belangrijkste kritiekpunten vanuit de advocatuur zijn de volgende. De stelling dat Sv op dit moment niet toegankelijk en niet werkbaar is, als gevolg van veroudering van dat wetboek, is niet onderbouwd. Daarbij mist de aanpak een rechtsstatelijk perspectief en is deze niet in evenwicht. ‘Belangrijke beginselen als het (strafvorderlijk) legaliteitsbeginsel krijgen daardoor niet de rol die zij in een rechtsstaat verdienen’, aldus de adviescommissie.
In het voornemen om de praktische invulling van het strafprocesrecht via AMvB’s, ministeriele regelingen en aanwijzingen van het College van Procureurs-Generaal over te laten aan de uitvoerende macht, ziet de adviescommissie bezwaren. Dat verstoort de machtenscheiding. De delegatie van bevoegdheden naar minister en OM zal leiden tot een ingewikkelder en ondoorzichtiger systeem, volgens de adviescommissie. Bovendien zou het parlement controle op belangrijke wetgeving weggeven.
De adviescommissie strafrecht vraagt zich af of de tijd, energie en het geld dat gestopt moet worden in zo’n uitgebreide herziening niet beter geïnvesteerd kan worden in het verbeteren van de werkprocessen en ICT bij politie of in de noodzakelijke ondersteuning voor het Openbaar Ministerie. Slachtoffers zijn er ook meer bij gebaat dat zij, bijvoorbeeld, makkelijker aangifte kunnen doen en doeltreffender op de hoogte worden gehouden van de procedure, volgens de adviescommissie.
Daarbij mist de commissie een kosten-batenanalyse van de voorgenomen modernisering van Sv. De adviescommissie merkt op dat de prioriteit van de – grote – investeringen die nodig zijn voor herziening van het Wetboek van Strafvordering, niet wordt vergeleken met de prioriteiten van andere projecten waarin binnen Veiligheid en Justitie zou moeten worden geïnvesteerd. ‘Zeker in tijden van grootscheepse bezuinigingen kan een analyse van de prioritering van investeringen niet ontbreken.’
Begin 2015 zal een concept Contourennota in consultatie gaan. Het ministerie is van plan om volgend jaar in het najaar de eerste concept wetsvoorstellen in consultatie te laten gaan.
Sabine Droogleever Fortuyn