De toekenning eind oktober van de prestigieuze mensenrechtenprijs Ludovic Trarieux aan de Egyptische mensenrechtenadvocate Mahienour El-Massry hielp haar uit de gevangenis. Maar een tweede, ernstiger zaak tegen El-Massry loopt nog.
Het krijgen van de mensenrechtenprijs Ludovic Trarieux heeft zeker geholpen bij haar vrijlating, zegt Mahienour El-Massry. ‘Anderen hadden minder geluk. Ik werd als enige vrijgesproken, mijn vrienden zitten nog vast. Voordat de rechter vonnis wees vroeg hij me naar de prijs, waarschijnlijk omdat alle beslissingen politiek zijn en hij zich zorgen maakte over het onafhankelijke imago van de rechterlijke macht in het buitenland.’
De sociaal-revolutionaire mensenrechtenadvocaat en -activist Mahienour El-Massry was aanvankelijk veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf op grond van de demonstratiewet, die demonstraties zonder toestemming van de overheid verbiedt. In december 2013 was ze aangehouden bij een demonstratie voor de rechtbank van Alexandrië, waar de zaak diende tegen twee politieagenten die in 2010 de 28-jarige Khaled Saïd hadden doodgeslagen. De dood van Saïd leidde tot de opstand die dictator Hosni Mubarak uiteindelijk ten val bracht.
Bij de verkiezingen in 2012 kwam de moslimbroederschap aan de macht. Maar ook de broederschap liet zijn politieke tegenstanders arresteren. ‘Toen drie activisten op 30 maart 2013 waren opgepakt, gingen we met een groep advocaten naar het bureau om rechtsbijstand te verlenen. Een politieman werd agressief tegen onze collega. Uit protest begonnen we een sit-in. De Orde van Advocaten eiste excuses van de minister van Binnenlandse Zaken. Maar toen de politiechef van Alexandrië erbij kwam, kregen we allemaal klappen. Vijf advocaten en acht activisten werden gearresteerd. De dag erna werden we vrijgelaten, maar een maand later werden we vervolgd voor het “bestormen van het politiebureau” en “verwonden van een agent”.’ De zaak dient op 22 december.
Of El-Massry er opnieuw zo genadig vanaf komt, is de vraag. Met 88.672 volgers op Twitter en 60.883 op Facebook (en zelfs een pagina ‘Mahienour El-Massry for president’) is ze zeker iemand om rekening mee te houden. Ze steekt haar mening ook niet onder stoelen of banken. In haar dankwoord voor de prijs Ludovic Trarieux riep ze op om veldmaarschalk Abdul Fatah Al-Sisi, die op 3 juli 2013 de macht greep en zich een jaar later liet verkiezen tot president, te vervolgen als oorlogsmisdadiger: als hoofd van de militaire inlichtingendienst onder Mubarak was hij medeverantwoordelijk voor de dood van honderden demonstranten die tijdens de revolutie in 2011 door regeringstroepen werden gedood.
Al-Sisi is populair en heeft de touwtjes strak in handen. Restrictieve wetten zoals de demonstratiewet werden tijdens de interimperiode voorafgaand aan zijn verkiezing ingevoerd. Ruim 41.000 politieke tegenstanders zitten vast, 683 moslimbroeders zijn ter dood veroordeeld, Mubarak werd onlangs vrijgesproken van schuld. Toch is El-Massry niet bang, zegt ze. ‘Ik weet nu wat de gevangenis betekent. Door ons de dingen waarmee ze ons bang maakten te laten ervaren, maken ze ons alleen maar sterker.’