De bezuinigingen op de gefinancierde rechtsbijstand dreigen een gat te slaan in de sociale advocatuur. 52 procent van advocaten die ingeschreven staan bij de Raad voor rechtsbijstand verwacht niet dat zij over twee jaar nog werkzaam zijn binnen de sociale advocatuur. De belangrijkste reden om te stoppen is dat hun praktijk niet meer rendabel is. Dat blijkt uit een onderzoek dat onderzoeksbureau Ipsos uitvoerde in opdracht van de Nederlandse orde van advocaten. In totaal reageerden 1652 van 9058 aangeschreven advocaten.
De Nederlandse orde van advocaten (NOvA) vroeg Ipsos te onderzoeken welke gevolgen de doorgevoerde en voorgestelde bezuinigingen op de gefinancierde rechtsbijstand hebben op de sociale advocatuur. De focus lag daarbij op de toegang op het recht. De centrale vraag was of de bezuinigingen leiden tot afname van het aanbod van advocaten in de sociale advocatuur en of rechtzoekenden als gevolg daarvan minder of geen beroep meer kunnen doen op rechtsbijstand.
De helft van de respondenten verwacht met hun sociale praktijk te stoppen binnen twee jaar. ‘Er is geen normaal inkomen meer mee te verdienen,’ geven de meesten daarvoor op als reden. 17 procent van de groep die verwacht te stoppen denkt over twee jaar failliet te zijn. Meer betalende zaken aantrekken lijkt de sociale advocatuur moeilijk: 60 procent geeft aan dat ze daar beperkt toe in staat zijn. Eén op de tien advocaten zegt dit zelfs helemaal niet te kunnen. 90 procent van de advocaten zegt ook sinds 2010 zaken te weigeren omdat de opbrengsten niet opwegen tegen de bestede uren. Bij acht op de tien is de omzet uit toevoegingen sinds 2010 gedaald.
De bezuinigingsrondes die gepland staan voor 2015 en 2016 kunnen dan ook niet op goedkeuring rekenen van advocaten die vaker werken op basis van toevoeging. Negentig procent van deze advocaten is van mening dat door de voorstelde bezuinigingen de kwaliteit van de sociale advocatuur verloren gaat. Zij vinden dat er niet bezuinigd mag worden op toegang tot het recht. Advocaten geven aan dat zij in 2015 en 2016 minder zaken zullen aannemen door de voorgenomen maatregelen.
De NOvA maakt zich grote zorgen over de toegang tot het recht voor rechtzoekenden met de laagste inkomens. ‘Juist die groep wordt aantoonbaar de dupe van deze afbraak van een over vele jaren zorgvuldig opgebouwd systeem,’ zegt algemeen deken Walter Hendriksen. ‘Ik maak me dan ook zorgen dat deze afbraak de toegang tot het recht definitief zal belemmeren.’
Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft bezuinigingen van 85 miljoen euro op de gefinancierde rechtsbijstand aangekondigd. Tegelijkertijd worden de griffierechten verhoogd. De Eerste Kamer debatteert op dinsdag 13 januari over de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Nathalie Gloudemans-Voogd