‘Soft skills’, ‘ethiek’, ‘technologie’ en ‘bredere opleiding voor advocaten’. Zo maar wat termen die vielen tijdens de boekpresentatie van De nieuwe advocaat op donderdag 2 juli in boekhandel Scheltema aan het Rokin in Amsterdam. De voor het boek geïnterviewde Marc Salomon en Jonathan Soeharno namen er de eerste exemplaren in ontvangst. ‘De advocaat van de toekomst zou best wel eens een informaticus kunnen zijn.’ Auteurs Christ’l Dullaert, Monique van de Griendt en Juriaan Mensch lichtten hun boek toe.
Omgeven door de schappen met boeken op de tweede verdieping van boekhandel Scheltema in Amsterdam, praat Marc Salomon over De nieuwe advocaat, het boek over de toekomst van de advocatuur. De Dean aan de Business School van de Universiteit van Amsterdam haalt een onderzoek van ex-advocaat en psycholoog Larry Richard aan. ‘Richard concludeert dat een advocaat een veel minder ontwikkeld empatisch vermogen heeft dan het bevolkingsgemiddelde. En ook dat rainmakers zich van andere advocaten onderscheiden op drie aspecten: een hoger empatisch vermogen, meer flexibiliteit en meer overtuigingskracht.’
‘Uit heel veel interviews komt het belang van empatisch vermogen naar voren,’ zegt ook Monique van de Griendt, een van de drie auteurs van De nieuwe advocaat. Ethiek is een ander sleutelwoord. Juist in tijden van exponentiële technologische groei kan een advocaat zich volgens Van de Griendt onderscheiden als trusted advisor met zijn of haar ethische gedrag.
Dat sluit aan bij de visie van Jonathan Soeharno, advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek en hoogleraar rechtspleging in rechtsfilosofisch perspectief aan de Universiteit van Amsterdam. Soeharno benadrukt het belang van het ereaspect voor de advocatuur. ‘Een cliënt moet er immers maar op vertrouwen dat de professional ethisch is: dat hij niet handelt met het oog op zijn eigen belang, maar met het oog op de waarden en normen van zijn beroepsgroep.’
De discussie over meer toezicht, de verscherpte omgang met klachten en de nadruk op meer ethiek in de beroepsopleiding advocaten geeft volgens Soeharno aan dat de vertrouwensvraag de afgelopen jaren pregnanter is geworden.
Behalve op soft skills en ethiek moeten advocaten zich volgens Salomon veel meer gaan richten op technologische ontwikkelingen. Cognitieve systemen zoals IBM Watson zijn volgens Salomon echte gamechangers voor de advocatuur. ‘De advocaat van de toekomst zou best wel eens een informaticus kunnen zijn.’
En dan de universitaire opleiding die toegang geeft tot de beroepsopleiding advocatuur. Volgens Salomons is er ruimte voor verbreding. Een M&A advocaat zou volgens Salomon bijvoorbeeld veel baat hebben bij economische vakken binnen zijn of haar universitaire studie.
Auteur Christ’l Dullaert en oprichter van Le Tableau, uitzendbureau voor advocaten en notarissen, ziet dat veel advocaten dezelfde behoefte hebben. ‘Ze willen hun eigen agenda beheren.’ Dat is een reden waarom veel advocaten vertrekken bij grote kantoren, volgens Dullaert. ‘Hoe voorkom je dat je een opleidingsmachine van de nichekantoren wordt? Zorg voor variatie in de loopbaan. Laat stagiares ervaring opdoen in het buitenland. En: Je kunt niet onbeperkt een beroep doen op de loyaliteit van je werknemers. Als een advocaat vier maanden lang tot een uur ‘s nachts heeft gewerkt, dan ben je als werkgever niet goed bezig.’
Tijdens de interviews voor het boek is auteur Juriaan Mensch geïnspireerd geraakt door zijn geïnterviewden. Mensch haalt het interview aan met Marc Henri Chamay, global head of e-business van Allen & Over. ‘Chamay innoveert tegen het business model van Allen & Overy in. Ik denk dat dat de les is, dat je daar niet bang voor moet zijn. Als je jezelf niet beconcurreert, doet iemand anders het wel voor je.’
De nieuwe advocaat, Nieuwe kansen voor ondernemende advocaten, Christ’l Dullaert, Monique van de Griendt, Juriaan Mensch, Sdu Uitgevers, 2015.
Sabine Droogleever Fortuyn
