Een steeds kleiner deel van het aantal sepots leidt tot een artikel 12-procedure. Dat blijkt uit cijfers van het Openbaar Ministerie afgezet tegen cijfers van de Rechtspraak. Waar het totaal aantal klachten tegen sepots tussen 2010 en 2014 met 21 procent steeg, nam het totaal aantal onvoorwaardelijke sepots tussen 2010 en 2014 met driekwart toe.
In 2010 waren het er nog 23.700, in 2014 groeide het aantal uit tot 41.600. Het aantal sepots in eerste aanleg door het Openbaar Ministerie (OM) steeg tussen 2010 en 2014 met 75 procent. Dat blijkt uit cijfers van het OM. Het besluit van begin 2013 om politiesepots af te schaffen en alle zaken waarin de politie een verdachte heeft geïdentificeerd voor te leggen aan het OM, wijst het OM als belangrijkste reden voor de stijging aan. In absolute aantallen steeg het aantal sepots tussen 2010 en 2012 harder dan tussen 2012 en 2014. Maar in verhouding tot de totale uitstroom van de OM-beslissingen, nam het aantal onvoorwaardelijke sepots in 2013 meer toe dan in de jaren hieraan voorafgaand.
Op de vraag hoeveel sepots de politie in de jaren voor 2013 deed, kan de nationale politie geen antwoord geven, laat een woordvoerder weten. ‘De politie is in 2013 overgegaan van 26 korpsen naar één korps. De informatie van voor die tijd is niet te genereren op zo’n manier dat de cijfers ook valide zijn. Juist omdat er in dit geval diverse systemen geraadpleegd moeten worden, bestaat de kans op dubbelingen, waardoor de cijfers een vertekend beeld (kunnen) geven.’
Naast de afschaffing van de politiesepots zorgt ook de geleidelijke invoering van ZSM vanaf 2011 voor een stijging van de (beleids)sepots, zegt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie. ‘Bij ZSM kijkt het OM met ketenpartners als de reclassering en de Raad voor Kinderbescherming naar een passende interventie. Het strafrecht wordt in ZSM niet altijd toegepast, als een alternatieve interventie effectiever is. Bijvoorbeeld als een verdachte ter plekke de schade vergoedt. De zaak wordt vervolgens op basis van een beleidssepot geseponeerd.’
Eind juli bracht het Algemeen Dagblad het nieuws dat het aantal klachten tegen sepots, artikel-12 procedures, ‘explosief’ is gestegen. Politiewetenschapper Jaap Timmer noemde als oorzaak van die stijging dat advocaten hier een slaatje uit zouden slaan. In het artikel zegt hij dat hij ‘zich niet aan de indruk kan onttrekken dat advocaten de procedure hebben ontdekt om extra uren te schrijven’.
Onderzoek van het Advocatenblad wees uit dat het aantal artikel-12 zaken waarin advocaten de procesvertegenwoordiging voerden, bij het Gerechtshof Amsterdam, Arnhem/Leeuwarden en Den Bosch tussen 2012 en 2014 niet explosief toenam, maar slonk. Het totaal aantal artikel-12 procedures, in zaken waarin cliënten zelf de procesvoering deden inbegrepen, steeg wel. Tussen 2010 en 2014 was er een stijging van 21 procent. De cijfers van het OM tonen aan dat tussen 2010 en 2014 een kleiner deel van de sepots heeft geleid tot een bezwarenprocedure.
Sabine Droogleever Fortuyn