Het kabinet zet de eerder voorgenomen bezuinigingen op de gesubsidieerde rechtsbijstand in het jaar 2016 niet door. Voor de jaren daarna heeft ze echter wel weer besparingen ingeboekt. Meteen op Prinsjesdag begonnen de oppositiepartijen te schieten op de beleidsplannen van minister Ard van der Steur en zijn staatssecretaris Klaas Dijkhoff. ‘Een grote gatenkaas’, meende D66. De ChristenUnie sprak van een ‘houtje-touwtje-begroting’.
Dat blijkt uit de begroting 2016 van het ministerie van Veiligheid en Justitie, die vanmiddag is gepubliceerd. In de bezuinigingsplannen die toenmalige staatssecretaris Teeven in 2014 publiceerde zou er komend jaar 58 miljoen euro bezuinigd worden op de rechtsbijstand. In totaal wilde hij er 85 miljoen op korten. Nadat de Eerste Kamer de motie-Franken had aangenomen tegen de bezuinigingen op de rechtsbijstand, schortte het kabinet in februari haar plannen voor een groot deel op. Dat blijft in 2016 zo.
Minister Ard van de Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff schrijven in hun begroting voor komend jaar dat “de voorstellen met betrekking tot de stelselwijziging in de rechtsbijstand zijn uitgesteld tot 2017”. Ze wachten het eindrapport af van de onafhankelijke commissie-Wolfsen. Dat wordt in november gepubliceerd. De commissie onderzoekt waardoor de kosten van de rechtsbijstand zouden zijn gestegen de recente jaren. Bovendien komt ze met aanbevelingen over een nieuw stelsel voor de rechtsbijstand.
De besparingen vanaf 2017 op de gesubsidieerde rechtsbijstand worden door staatssecretaris Dijkhoff ‘vooralsnog’ gehandhaafd. In de begroting voor komend jaar blijven de uitgaven aan toevoegingen voor advocaten schommelen rondom de 402 miljoen euro. In 2017 wordt echter wel een daling voorzien van de uitgaven naar ongeveer 340 miljoen euro. In de jaren daarna zou er nog eens negen miljoen euro af gaan. Overigens blijkt dat in 2015 de geraamde uitgaven aan toevoegingen nog zullen stijgen, van 382 miljoen euro naar 402 miljoen.
Het was voor Prinsjesdag de grote vraag of de nieuwe VVD-bewindslieden op het ministerie van Veiligheid en Justitie in 2016 extra geld zouden inzetten voor rechtspraak, rechtsbijstand en Openbaar Ministerie. Nu dat niet is gebeurd, ligt hun begroting voor het komend jaar zwaar onder vuur. Meteen op Prinsjesdag begonnen de oppositiepartijen te schieten op de beleidsplannen van minister Ard van der Steur en zijn staatssecretaris Klaas Dijkhoff. ‘Een grote gatenkaas’, meende D66. De ChristenUnie sprak van een ‘houtje-touwtje-begroting’.
In de Kamer is er grote weerstand tegen de afslanking van de rechtbanken in de regio. En de fracties zijn bezorgd over de financiële tekorten bij het OM, daartoe gealarmeerd door een onderzoek in opdracht van het OM zelf. Dat onderzoek concludeert dat het dagelijkse werk van het OM-apparaat in gevaar komt door de bezuinigingen van de bewindslieden.
Fractievoorzitter Sybrand Buma van het CDA lanceerde tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen daags na Prinsjesdag al een voorstel om 200 miljoen euro extra te reserveren voor Veiligheid en Justitie. VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra erkende niet gelukkig te zijn met de begroting van het departement. ‘Hij is niet geweldig’, gaf PvdA-leider Diederik Samsom ook toe.
Maarten Bakker