Het Meerjarenplan 2015-2020 van de Raad voor de rechtspraak leidt tot protest. Als het doorgaat, zal het juridische landschap behoorlijk veranderen.
Geruchten over het Meerjarenplan gonsden al rond in augustus. Daarop afgaand waren er protestbijeenkomsten nog voordat het voorgenomen besluit van de Raad voor de rechtspraak openbaar was. Grootste punt van kritiek, voor en na publicatie, was dat de Rechtspraak zeven zittingslocaties dreigt uit te kleden. Het woord ‘sluiten’ viel zelfs, maar dat was volgens de Rechtspraak niet aan de orde.
Wel moet de Rechtspraak bezuinigen en zal er meer geïnvesteerd worden in ‘mensen in plaats van in gebouwen’. In het Meerjarenplan 2015-2020, dat 31 augustus online kwam, zegt de raad te verwachten dat door digitalisering en flexibel werken de behoefte aan ruimte afneemt. Daarom zullen de werkzaamheden per arrondissement zo veel mogelijk op één zittingslocatie worden geconcentreerd (behalve in Noord-Nederland en Zeeland-West-Brabant: daar verspreiden de werknemers zich over twee locaties).
Het Meerjarenplan introduceerde ook de term ‘zaakspakketten’. Kantonzaken, overtredingen en Lex Mulderzaken, het zogeheten basispakket, wordt straks aangeboden in zittingsplaatsen als Almere en Nijmegen. De rechtbanken in Alkmaar, Almelo, Assen, Dordrecht, Lelystad, Maastricht en Zutphen krijgen het zoge-heten ‘uitgebreide zaakspakket’. En daar zit de pijn. Want waar deze zittingslocaties nu allerlei soorten zaken behandelen, krijgen ze straks alleen kantonzaken en enkelvoudig te behandelen en veelvoorkomende straf- en bestuursrechtelijke zaken. Enkelvoudige familierechtzaken zijn facultatief. Het volledige pakket, met alle zaakscategorieën, komt aan bod bij de zittingsplaatsen Amsterdam, Arnhem, Breda, Den Haag, Groningen, Haarlem, Den Bosch, Leeuwarden, Middelburg, Roer-mond, Rotterdam, Utrecht en Zwolle.
Rechtbankpersoneel, burgermeesters en advocaten vonden elkaar en organiseerden protestbijeenkomsten. De Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR) riep op tot uitstel van de besluitvorming. Daartoe besloot de Rechtspraak ook: niet op 8 september, maar op 28 september zal de Rechtspraak laten weten wat het definitieve besluit is.
Op 8 oktober is er een hoorzitting bij de vaste Kamercommissie voor Veiligheid en Justitie over het uiteindelijke besluit van de Rechtspraak, waarvoor de NVvR en de NOvA is uitgenodigd. De Overijsselse deken Paul Manning zal daar namens de NOvA het woord voeren.
Of het definitieve besluit zoveel zal afwijken van het Meerjarenplan is nog maar de vraag. Rvdr-voorzitter Frits Bakker kondigde al aan dat de uitgangspunten van het Meerjarenplan ‘investeren in mensen en kwaliteit, bezuinigen op huisvesting’ overeind blijven staan. Mocht dat het geval zijn, dan zal in elk geval de NVvR tot acties overgaan.