Naar aanleiding van de oproep van Robert Malewicz aan strafpleiters om ervaringen te delen over vormverzuimen in het voorbereidend onderzoek wil ik u wijzen op de opvallende uitspraak van het Hof Arnhem-Leeuwarden van 6 oktober jl., ECLI:NL:GHARL:2015:7633, waarin het hof het OM zelfs niet-ontvankelijk heeft verklaard nadat onherstelbare vormverzuimen zijn vastgesteld.
In deze zaak is verdachte bijgestaan door mijn kantoorgenoot mr. Cem Polat. In de bewuste zaak bleek de politie op vrij schokkende wijze te hebben ‘gesjoemeld’ bij het opstellen van een proces-verbaal van aanhouding.
Mr. Polat kwam daar achter doordat er twee, op meerdere punten van elkaar verschillende, processen-verbaal van bevindingen in het voorgeleidingsverbaal en einddossier bleken te zitten. Er werd gedaan alsof dit hetzelfde proces-verbaal betrof, maar dat was zeker niet het geval. Het ‘eerste’ proces-verbaal van bevindingen bleek doelbewust te zijn aangepast door de politie, om discussie te vermijden over de vraag of er wel een redelijk vermoeden van schuld en een verkapte aanhouding was toen men overging tot onderzoek aan de persoon van verdachte en de door hem bestuurde auto. Op verzoek van de verdediging zijn de verbalisanten gehoord bij de Raadsheer-Commissaris. Eerder herhaalde verzoeken om deze verbalisanten te mogen horen werden afgewezen, totdat het hof gelastte dat deze verbalisanten wel moesten worden gehoord. Op de vragen hoe, door wie en waarom de pv’s waren aangepast konden de drie betrokken verbalisanten niet echt antwoord geven.
Bij de inhoudelijke zitting is, onder verwijzing van vrijwel alle jurisprudentie op het gebied van vormverzuimen, primair niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie bepleit. Het hof heeft vervolgens tussenarrest gewezen en geoordeeld dat nader onderzoek door (bij voorkeur) de Rijksrecherche noodzakelijk is. Uiteindelijk is dit onderzoek verricht door de afdeling Veiligheid, Integriteit en Klachten van politie Noord-Holland. De conclusie van het onderzoek is dat ook na het horen (zij noemen het overigens een interview en geen verhoor) van de meerdere verbalisanten, de teamleider binnen de politie en de officier van justitie en digitaal onderzoek in BVH (systeem van de politie), nog steeds niet te achterhalen is door wie, wanneer en waarom het proces-verbaal is aangepast.
Bij de voortzetting van de zaak heeft de verdediging opnieuw niet-ontvankelijkheid bepleit. Naar mening van de verdediging onderschreven de resultaten van het onderzoek de lezing de verdediging. Een ander woord dan sjoemelen kan voor het handelen van de politie niet worden gevonden.
Het hof heeft op 6 oktober 2015 niet alleen het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk verklaard in haar vervolging, zij heeft ook nog eens overwogen ‘dat doelbewust een proces-verbaal van bevindingen is aangepast om de juiste gang van zaken te maskeren’.
Annemieke Quak, advocaat te Breukelen