De parlementaire enquêtecommissie Fyra constateert in haar eindrapport een spanning tussen het verschoningsrecht van de advocaat en de plicht van diens cliënt om mee te werken aan een parlementaire enquête. Advocaat Rob van der Hoeven (NautaDutilh), gespecialiseerd in het verschoningsrecht, wijst erop dat de Fyra-commissie in het rapport blijk geeft van ‘onvoldoende kennis van het verschoningsrecht en de reikwijdte daarvan’.
In het eindrapport beschrijft de commissie, onder leiding van CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg, de plek van het verschoningsrecht binnen onze democratische rechtsstaat. Artikel 24 van de Wet op de parlementaire enquête (Wpe) uit 2008 geeft uitdrukking aan het verschoningsrecht. ‘In de parlementaire geschiedenis en de wetenschappelijke literatuur wordt algemeen aangenomen dat de invulling van dit verschoningsrecht aansluit bij en overeenkomt met het verschoningsrecht van advocaten in het civiele en strafprocesrecht,’ schrijft de commissie. ‘In extremo zou toepassing van dit verschoningsrecht ertoe kunnen leiden dat wanneer de cliënt alles met zijn advocaat deelt, de cliënt in beginsel niet meer zou hoeven mee te werken aan het onderzoek van een enquêtecommissie omdat alle met een advocaat gedeelde informatie in beginsel onder het verschoningsrecht van de advocaat valt.’
Deze beredenering verbaast advocaat Rob van der Hoeven (NautaDutilh) ‘hogelijk’. ‘Zoals het in het rapport staat, is het onjuist. Het verschoningsrecht is bedoeld om de geheimhoudingsplicht van de advocaat te bewaken. Over advies dat hij aan zijn cliënt geeft en zijn communicatie daarover met de cliënt, hoeft een advocaat niet te verklaren. Een cliënt hoeft op zijn beurt geen uitlatingen te doen over hetgeen hij met zijn advocaat heeft uitgewisseld. Maar feiten die een getuige wist, voordat hij of zij met zijn advocaat heeft gesproken, vallen niet onder het verschoningsrecht, ook niet indien de getuige deze feiten later met zijn advocaat heeft gedeeld.’
De commissie concludeert dat de Wpe ook op andere punten tot onduidelijkheden leidt. SP-Kamerlid Van Raak werkt momenteel aan een evaluatie van de Wpe. Van Toorenburg wil dat haar kritiekpunten op de wet in deze evaluatie worden meegenomen.
Sabine Droogleever Fortuyn
