De commissie Wolfsen denkt dat er 10 tot 20 procent bezuinigd kan worden op gesubsidieerde rechtsbijstand. Tegelijkertijd stelt de commissie voor om de gemiddelde beloning van advocaten te verbeteren en de eigen bijdrage voor cliënten te verlagen. De commissie presenteerde maandag 30 november haar rapport over de toekomst van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand. Ze was door de regering ingesteld nadat de Eerste Kamer begin dit jaar de bezuinigingsplannen van toenmalig staatssecretaris Fred Teeven (Veiligheid en Jusstitie, VVD) had verworpen.
In haar rapport ‘Herijking rechtsbijstand’ komt de commissie van de oud-burgemeester van Utrecht met een geheel nieuwe opzet voor de rechtsbijstand. Kern van het voorstel is dat de eerstelijnsvoorziening in de rechtshulp versterkt moet worden. Groot verschil met het voorstel van staatssecretaris Teeven is dat de advocaat ook in de eerstelijnsvoorziening een belangrijke rol toebedeeld krijgt.
In het meest gunstige geval wordt er in het voorstel van Wolfsen 86 miljoen euro bespaard op rechtsbijstand, bijna hetzelfde bedrag dat Teeven wilde bezuinigen (85 miljoen). ‘Dat is toeval,’ zei commissievoorstel Aleid Wolfsen maandag bij de presentatie van het rapport. ‘Dit is geen bezuinigingscommissie.’
Wolfsen wil dat de eigen bijdrage van de meeste cliënten aan rechtsbijstand met een kwart wordt verlaagd, om de toegang tot het recht beter te garanderen. Daarnaast moet de vergoeding van een advocaat voor toevoegingen op het niveau van een rechter worden gebracht. Het inkomen van de ‘rechtsbijstandverlener’ dient bovendien gekoppeld te worden aan de stijging van ambtenarensalarissen.
Uitgangspunt is daarbij wel dat maximaal 75 procent het inkomen van een advocaat afkomstig is van toevoegingen. Al met al bezuinigt de commissie in haar voorstel toch nog tien tot twintig miljoen euro per jaar op advocatenvergoedingen. Bovendien hoopt ze dat met de invoering van één toevoeging voor een gehele scheidingsprocedure een extra besparing van vier tot vijf miljoen ingeboekt kan worden. Verder pleit Wolfsen voor de afschaffing van een ambtshalve toevoeging voor verdachten waarvan het voorarrest is opgeheven.
In een eerste reactie zei algemeen deken Walter Hendriksen namens de Nederlandse Orde van Advocaten blij te zijn dat het stelsel in het commissievoorstel gebaseerd blijft op forfaitaire vergoedingen. ‘We onderschrijven de stelling dat er voor advocaten actief in het stelsel een eerlijke beloning moet zijn.’ Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie, VVD) zei dat hij ‘verheugd’ was dat de commissie vaststelt dat de rechtsbijstand 10 tot 20 procent goedkoper kan. Een inhoudelijk oordeel gaf hij nog niet.
Maarten Bakker