‘Zorgelijk, kwalijk en niet rechtsstatelijk.’ Dat is de reactie van Eric Steller, strafrechtadvocaat en NVJSA-bestuurslid, op de berichtgeving in de Volkskrant over het straffen van drugscriminelen buiten de rechter om.

Politie en Openbaar Ministerie in Brabant breiden hun aanpak waarbij kleine delicten buiten de rechter om worden bestraft uit naar zwaardere delicten. Reden voor het vaker straffen buiten de rechter om zou zijn dat de strafrechtketen als gevolg van toenemende criminaliteit dichtslibt. Steller leest in het bericht dat de rechter buiten spel wordt gezet bij zaken die niet tot een veroordeling zullen leiden of bij zaken die een te lage straf op zouden leveren. ‘Dit is waar de NVJSA altijd voor heeft gevreesd.’

Advocaat Jan Vlug zegt ‘buitengewoon verbaasd’ te zijn. Hij stelt dat het echt niet alleen de lichtere zaken zijn die via de ZSM-aanpak worden afgedaan. ‘Er is geen pijl op te trekken wanneer wel en wanneer niet van de ZSM-aanpak gebruik wordt gemaakt.’

Volgens Sidney Smeets (Spong Advocaten) staat ZSM voor ‘zo slecht mogelijk’ voor de verdachte. ‘Zonder hoor- en wederhoor iemand een strafblad in de maag splitsen past een rechtsstaat niet. We hebben al gezien hoe mis dat kan gaan. Festivalbezoekers met een pilletje die niet wisten waarvoor ze tekenden en een strafbeschikking accepteerden, zaten daarna met een probleem als ze een VOG wilden aanvragen. Ondertussen heeft onderzoek laten zien dat er veel mensen ten onrechte een strafbeschikking wordt aangeboden terwijl bij de rechter vrijspraak volgt.’ Volgens Smeets wordt er bij de rechter doorgaans lager gestraft. ‘Dat geeft zelfs het OM toe.’ Zijn advies: ‘maak gebruik van het recht om de zaak aan een onafhankelijke rechter voor te leggen en accepteer sowieso nooit een transactie zonder eerst een advocaat geconsulteerd te hebben.’

Ook Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, stelt dat in Nederland de rechter bepaalt of iemand schuldig is en niet het Openbaar Ministerie of de politie. ‘Alleen voor eenvoudige overtredingen kan daarvan worden afgeweken.’ De Raad voor de rechtspraak onderschrijft daarentegen wel de kracht van het snel afdoen van eenvoudige misdrijven. Door de ZSM-aanpak wordt veelvoorkomende criminaliteit, zoals diefstal en te veel drugs op zak, snel afgedaan. Hierdoor zien dader en samenleving snel dat er iets gebeurt. Bakker: ‘Het is daarbij wel van het grootste belang dat de rechten van verdachten, ook in het ZSM-traject, gegarandeerd zijn.’

Francisca Mebius

Advertentie