Met een verrassende stellingname tegen de 900-puntengrens in de rechtsbijstand heeft de PvdA VVD-minister Van der Steur voor het blok gezet. In het debat met de Tweede Kamer donderdag kreeg de bewindsman alleen steun van zijn eigen fractie.
De SP kraaide victorie aan het eind van een fel debat, dat door enkele honderden advocaten werd bijgewoond. De 900-puntengrens is van tafel, concludeerde Kamerlid Van Nispen stellig. Of dat inderdaad zo is, moet echter nog blijken. Van der Steur gaat in overleg met de NOvA en de Raad voor de Rechtsbijstand over de vele bezwaren die er zijn tegen het kabinetsplan. De uitkomst daarvan is nog ongewis. Het zou kunnen dat de 900-puntengrens wordt verhoogd, gaf Van der Steur na afloop van het debat toe.
Tijdens het debat met de Kamer zag de minister zich gedwongen zijn strategie te herzien. Dat de meeste oppositiepartijen tegen verlaging van de puntengrens zou pleiten, was vooraf ingecalculeerd. Maar dat coalitiegenoot PvdA zich openlijk tegen verklaarde, bleek een lelijke streep door de rekening.
PvdA-Kamerlid Recourt zei zich te kunnen vinden in alle voorstellen van de commissie Wolfsen, de geestelijk vader van de 900-puntengrens, behalve…de 900 punten. Te kwetsbaar om rechtstoegang voor iedereen te kunnen garanderen, luidde zijn oordeel. Recourt vindt het daarnaast niet redelijk om van specialisten in straf- of asielrecht te verlangen dat ze ook nog commerciële activiteiten ontplooien om hun inkomen op peil te houden.
Recourt schaarde zich daarmee aan de zijde van de oppositie, die onder leiding van SP’er Van Nispen eendrachtig gehakt maakte van de 900-puntengrens. Misschien wel het meest vernietigende oordeel kwam van CDA-Kamerlid Van Toorenburg. Zij verweet de minister dat hij een probleem wil oplossen dat niet bestaat, aangezien het stelsel van rechtsbijstand goed functioneert. ‘U kun uw tijd nuttiger besteden. Er zijn andere, belangrijkere dingen die geregeld moeten worden. Wetten tegen terrorisme bijvoorbeeld.
Met zoveel weerstand kon Van der Steur niet anders dan bakzeil halen. Dat deed hij schoorvoetend, door met veel omhaal van woorden zijn ‘dilemma’ te schetsen. Enerzijds is daar het rapport van de commissie Wolfsen waarin zonneklaar wordt becijferd dat de rechtsbijstand veel doelmatiger kan worden georganiseerd en dat de lagere puntengrens slechts een enkele advocaat raakt. Anderzijds de storm van bezwaren uit de praktijk, die de ondergang van de sociaal advocatuur aankondigt.
Om het dilemma op te lossen gaat Van der Steur in overleg met die praktijk. ‘Ik vind dat ik goed moet luisteren naar de bezwaren die er leven. Als blijkt dat het anders zit dan de commissie Wolfsen aangeeft, dan moet ik daar naar kijken.’ Overigens is haast geboden. Van der Steur wil nog voor het eind van het jaar met een definitief wetsvoorstel komen. Voor die tijd moet ook de Raad van State nog zijn zegje doen.
Mocht de minister het idee krijgen dat hij alsnog kan vasthouden aan de 900 punten, dan komt hij van een koude kermis thuis. De SP kondigde twee moties aan waar de Kamer binnenkort over mag stemmen. Die kunnen op brede steun rekenen.
Kees Pijnappels